افغانستان گنجینه فرصت‌های تجاری در همسایگی ایران؛ پتانسیل ۱۰ میلیارد دلاری با رفع موانع

در گفت‌و‌گو با آنا تاکید شد

به گزارش خبرگزاری آنا، سفر اخیر وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران به کابل، نه تنها نشان از عزم جدی برای رفع موانع و بهبود مبادلات دارد، بلکه یادآور فرصت‌های بی‌نظیری است که در دل اشتراکات فرهنگی، بازار‌های مرزی فعال و سابقه طولانی همکاری‌ها بین دو کشور نهفته است. افغانستان، با تقاضای ثابت برای کالا‌های مصرفی و زیرساختی، همواره یک پایگاه ارزشمند برای توسعه صادرات ایران بوده و اکنون، با نگاهی به گذشته پربار و افقی روشن برای آینده، ایران آماده است تا سهم خود را در این بازار استراتژیک گسترش دهد و گام‌های محکمی برای رسیدن به یک صلح اقتصادی پایدار بردارد.

بهره‌گیری ایران از فرصت تجارت با منطقه، مسئله‌ایست که از دیرباز مورد توجه بوده و با وجود کمرنگ شدن در سال‌های اخیر، همچنان از موارد مهم به شمار می‌رود. سفر اخیر وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران به افغانستان جهت رفع موانع تجارت و بهبود روابط را می‌توان از دسته اقدامات انجام شده برای تقویت تجارت ایران با همسایگان دانست.

فارغ از نتیجه این سفر که آیا ایران مجدد می‌تواند روابط اقتصادی خود را با همسایه غربی خود در سطح گسترده ادامه دهد، نباید فراموش کرد افغانستان یک فرصت جدی برای تجارت ایران است. وجود اشتراکات فرهنگی، بازار‌های مرزی فعال، روابط طولانی مدت طی دهه‌ها و سایر موارد اینچنینی، از دیرباز افغانستان را تبدیل به یک پایگاه ارزشمند فعالیت‌های بازرگانی برای ایران به‌ویژه توسعه صادرات کرده است.

براساس آمار‌های موجود، در سال گذشته حجم تبادلات کالا بین دو کشور فراتر از ۳ هزار میلیون دلار گزارش شده و عمده کالای صادرشده ایران به افغانستان شامل سیمان، آهن‌آلات، مواد غذایی، دارو، کالا‌های برقی و سوخت می‌شود. در مقابل افغانستان صادرات اقلامی مانند میوه خشک، خشکبار و سنگ‌های قیمتی را به ایران انجام می‌دهد. حال دولت بنا دارد با افزایش تعامل و همکاری متقابل، سهم خود را در بازار افغانستان گسترش دهد و باید دید آیا ایران موفق خواهد بود با دولت جدید به صلح اقتصادی برسد یا خیر.

ایران صادرکننده اصلی است

رضا توفیقی، کارشناس ارشد توسعه تجارت در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی آنا، درباره مزیت ایجاد ارتباط در منطقه گفت: برای هر کشوری، توسعه روابط اقتصادی با کشور‌های همسایه اهمیت بالایی دارد؛ ایران هم به دلیل قرارگیری در منطقه مهم جغرافیایی، از چهار جهت همسایگان متعددی داشته و استفاده از ظرفیت هر یک اهمیت بالایی دارد. افغانستان نیز به فراخور شرایط خود، دارای فرصت‌های تجاری بالاییست که از سال‌های گذشته نسبت به آن نگاه مثبتی در ایران وجود داشت. به‌ویژه آنکه این کشور توانایی بالایی برای تولید و صنعت نداشته و برای تامین نیاز‌های خود، باید واردات داشته باشد.

وی ادامه داد: طی سال‌های گذشته به‌ویژه در ادواری که صادرات ایران به افغانستان بالا بود، حجم تجارت به ۴ میلیارد دلار هم می‌رسید که قابل تکرار است. شرایط ممتاز ایران برای صادرات به افغانستان، فرصت مهمی‌ست که باید آن را غنیمت شمرد. ایران می‌تواند صادرکننده اصلی به این کشور باشد از حجم بازار آن نهایت بهره را ببرد. نباید فراموش کرد که تقویت روابط تجاری به بهبود روابط دیپلماتیک هم منجر می‌شود و اگر مذاکرات سرانجام مثبتی داشته باشد، برای هر دو کشور نتایج مفیدی را شاهد خواهیم بود. اما تمامی این نتایج، در حالی رخ می‌دهد که دو طرف بتوانند ضمن رفع کمبود‌ها و حل چالش‌ها، از ریسک‌های سرمایه‌گذاری و اختلافات سیاسی بکاهند. این مسئله می‌تواند ثبات روابط اقتصادی را بیشتر کند.

ارزش تجارت ایران و این کشور می‌تواند تا ۱۰ میلیارد دلار هم افزایش پیدا کند

همچنین در همین مورد، محمود سیادت، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و افغانستان، درباره آنچه به رشد تجارت ایران و افغانستان در چند سال گذشته انجامیده است، به خبرنگار آنا، توضیح داد و گفت: حضور میلیون‌ها مهاجر افغانستانی در ایران سبب شده ذائقه مصرف آنها به سمت کالا‌های ایرانی سوق پیدا کند. در دوره قبلی حکومت افغانستان حضور قدرت‌های خارجی در این کشور و زاویه‌ای که این دولت‌ها با ایران داشتند، مانع از توسعه تجارت ایران و افغانستان می‌شد و این مانع در دوره جدید به‌میزان چشمگیری از بین رفته است.

سیادت ادامه داد: امروز دولت افغانستان سیاست‌های حمایت از تولید را در پیش گرفته که در نتیجه تجارت ایران و این کشور رشد پیدا کرده است. این موضوع می‌تواند به خودکفایی افغانستان در تأمین کالا‌هایی بینجامد که تاکنون از طریق ایران تأمین می‌شده است. با این حال هنوز رکود سنگینی بر اقتصاد افغانستان حاکم است، زیرا کمک‌های خارجی به این کشور قطع شده و درآمد دولت کاهش یافته است و بسیاری از سرمایه‌داران افغانستان به‌دلیل محدودیت‌های اجتماعی این کشور را ترک کرده‌اند.

وی گفت: هرچند افغانستان برای رونق اقتصادی نقاط قوتی هم دارد، از جمله منابع معدنی آن که ارزشی برابر با ۲ تا ۳ میلیارد دلار دارند. وی افزود: اگر افغانستان از طرف جامعه جهانی به رسمیت شناخته شود، ارزش تجارت ایران و این کشور می‌تواند تا ۱۰ میلیارد دلار هم افزایش پیدا کند.

دلایل کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری

به گزارش آنا؛ مهم‌ترین محور‌های مذاکرات در کابل، شناسایی موانع ترانزیتی، سرمایه‌گذاری مشترک معدنی و صنعتی و سایر موارد اینچنینی عنوان شده است. این تلاش‌ها نشان می‌دهند که ایران می‌خواهد نه تنها به عنوان صادرکننده کالا، بلکه در توسعه زیرساخت‌های این کشور نیز نقش داشته باشد. اما چالش‌ها نیز کم نیستند؛ فارغ از مسائل سیاسی و تنش‌ها بر سر آب و مشکلات مرزی، زیرساخت حمل‌ونقل ناکافیست و هنوز برای مبادلات بانکی چاره‌ای اندیشیده نشده است، اما راهکار‌های جدیدی برای حل این موضوع قطعا آماده شده است.

با این حال، مزایا برای ایران نیز واضح است؛ چراکه استفاده از بازار همسایه‌ای با تقاضای ثابت برای کالا‌های مصرفی و مصالح ساختمانی، امکان انتقال فناوری و تجربه در حوزه معدن، و گسترش مسیر‌های صادراتی که از طریق افغانستان می‌تواند به بازار‌های جنوب و آسیای مرکزی متصل شود. اگر زیرساخت حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی بهبود یابد، تعرفه‌ها منطقی شود و همکاری بانکی تسهیل گردد، این همکاری می‌تواند به یک منبع درآمد پایدار برای بخش خصوصی ایران تبدیل شود.