فروپاشی رؤیای صهیونیستی؛ اسرائیلی‌ها دسته‌جمعی می‌گریزند

آفتاب نو– رسانه‌های عبری گزارش دادند،‌ دو سال پس از جنگ غزه، رؤیای «سرزمین شیر و عسل» در اسرائیل به کابوس فرار تبدیل شده است. موجی از مهاجرت معکوس، فرار سرمایه و خروج نخبگان، اقتصاد این رژیم را درگیر بحران انسانی و مالی کم‌سابقه کرده است.

 دو سال پس از آغاز جنگ ویرانگر در غزه، رژیم صهیونیستی با یکی از عمیق‌ترین بحران‌های داخلی خود از زمان تأسیس روبه‌رو شده است. سرزمین اشغالی که بر پایه شعار «بازگشت به وطن یهود» بنا شد، اکنون به محیطی تبدیل شده است که ساکنانش از آن می‌گریزند؛ پدیده‌ای که رسانه‌های عبری از آن با عنوان «مهاجرت منفی» یاد می‌کنند و مقامات صهیونیست آن را زنگ خطر برای آینده اسرائیل می‌دانند.گزارش تازه مرکز پژوهش‌های کنست نشان می‌دهد که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ بیش از ۱۴۵ هزار نفر از اسرائیل خارج شده‌اند، در حالی که شمار مهاجران ورودی کمتر از این میزان بوده است.این رقم بزرگ‌ترین خروج سرمایه انسانی در تاریخ این رژیم طی مدت کوتاهی به شمار می‌رود. روزنامه‌های عبری این موج را «زلزله جمعیتی» توصیف کرده‌اند که پس از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ شدت گرفته و به‌گفته کارشناسان، آثار راهبردی، اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای دارد.

از بحران امنیت تا فرسایش اقتصاد

تحلیل‌گران اسرائیلی معتقدند افزایش بی‌سابقه مهاجرت، انعکاس بحرانی عمیق‌تر از شکست نظامی است. جنگ طولانی در غزه نه تنها نتوانست اهداف اعلام‌شده تل‌آویو برای نابودی مقاومت را محقق کند، بلکه با انزوای بین‌المللی رژیم، فروپاشی اعتماد عمومی و رکود اقتصادی همراه شد. نتیجه این جنگ، فرسودگی روحی و از دست رفتن انگیزه در جامعه‌ای است که دیگر آینده‌ای برای خود متصور نیست.در گزارش کمیته مهاجرت کنست آمده است که اسرائیل در آستانه «سونامی جمعیتی» قرار دارد. جنگ ویرانگر، ناامنی داخلی، بحران سیاسی، هزینه سنگین زندگی و سقوط احساس ثبات، میلیون‌ها صهیونیست را در وضعیتی از اضطراب و بی‌اعتمادی فرو برده است.بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه طبقه متوسط و جوانان تحصیل‌کرده، اکنون در حال برنامه‌ریزی برای خروج دائم از سرزمین‌های اشغالی هستند.اقتصاد اسرائیل نیز با تبعات مستقیم این وضعیت دست و پنجه نرم می‌کند. با کاهش اطمینان سرمایه‌گذاران و فرار نیروهای متخصص، رشد اقتصادی به پایین‌ترین سطح خود طی دو دهه اخیر رسیده است. کمیته نوآوری اسرائیل هشدار داده که خروج مهندسان، پزشکان و فعالان فناوری پیشرفته، «ضربه‌ای جبران‌ناپذیر» به توان رقابتی اقتصاد وارد کرده است.

فروپاشی تصویر «سرزمین موعود»

در کنار موج خروج داخلی، روند مهاجرت یهودیان از دیگر کشورها به اسرائیل نیز به‌شدت افت کرده است. پس از فروکش کردن موج مهاجرت از اروپای شرقی، تعداد مهاجران ورودی به کمتر از میزان خروجی رسیده و توازن جمعیتی را بر هم زده است. کارشناسان جمعیت‌شناسی در تل‌آویو هشدار می‌دهند که اتکای رژیم به مهاجران مناطق خاص، آسیب‌پذیری جمعیتی را تشدید کرده است.روزنامه‌های عبری این تغییر را شکستی معنوی توصیف می‌کنند. اسرائیل که زمانی «سرزمین وعده داده‌شده» معرفی می‌شد، اکنون با از دست رفتن جاذبه معنوی و اقتصادی، در حال تهی شدن از ساکنان خود است. به نوشته یکی از تحلیل‌گران صهیونیست، «وقتی مردم به‌جای ماندن و سرمایه‌گذاری در وطن، تصمیم به ترک آن می‌گیرند، خطر تنها جمعیتی نیست، بلکه روحی و اعتقادی است.»

بی‌اعتمادی و ترس؛ موتور مهاجرت جدید

جامعه‌شناسان اسرائیلی می‌گویند انگیزه‌های مهاجرت در سال‌های اخیر تغییر کرده است. اگر در گذشته خروج اسرائیل بیشتر برای یافتن فرصت شغلی بهتر بود، امروز دلیل اصلی، ناامیدی سیاسی، ترس از آینده و فرسودگی ناشی از جنگ است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که احساس ناامنی و عدم اطمینان نسبت به آینده، در میان اقشار مختلف جامعه افزایش یافته و بسیاری از شهروندان دیگر به وعده‌های دولت برای اصلاح و ثبات اعتماد ندارند.یکی از نشانه‌های ملموس این روند، افزایش چشمگیر در لغو قراردادهای بیمه اجتماعی است. تنها در سال ۲۰۲۴ بیش از ۸۴۰۰ مورد لغو کامل ثبت شده که بیانگر تصمیم نهایی افراد برای قطع ارتباط با اسرائیل است. کارشناسان این پدیده را «مهاجرت مغزها» می‌نامند؛ خروج گسترده پزشکان، دانشگاهیان و متخصصان که اسرائیل را از توان علمی و انسانی خود تهی می‌سازد.

بحران درونی و از دست رفتن «روح اسرائیل»

در کنار بحران اقتصادی، مسئله‌ای عمیق‌تر در حال شکل‌گیری است: فروپاشی روح جمعی اسرائیلی. ژنرال بازنشسته اسحاق بریک در یادداشتی نوشت: «تهدید اصلی علیه اسرائیل نه بیرون از مرزها، بلکه در درون جامعه‌ای است که وحدت و روح خود را از دست داده است.»به باور او، دشمنان اسرائیل به سلاح‌هایش نمی‌نگرند، بلکه به شکاف‌های داخلی‌اش چشم دوخته‌اند و هنگامی که جامعه از هم می‌پاشد، هیچ ارتشی قادر به حفظ کشور نخواهد بود.بریک تأکید می‌کند که امنیت واقعی از همبستگی اجتماعی آغاز می‌شود، نه از زرادخانه نظامی. او از ضرورت پیدایش نسل جدیدی از رهبران سخن می‌گوید که حقیقت را هرچند تلخ بگویند و بتوانند اعتماد ازدست‌رفته مردم را بازگردانند.

آنچه امروز در سرزمین‌های اشغالی جریان دارد، صرفاً بحرانی سیاسی یا نظامی نیست، بلکه نشانه‌های فروپاشی یک پروژه تاریخی است؛ پروژه‌ای که بر پایه وعده امنیت و رفاه بنا شد اما اکنون زیر فشار جنگ، بحران اقتصادی و مهاجرت معکوس در حال از هم پاشیدن است. اسرائیل دیگر برای بسیاری از ساکنانش «خانه» نیست، بلکه سرزمینی ناامن، پرهزینه و بی‌آینده است.در حالی‌که مهاجرت یهودیان به این سرزمین متوقف شده و نخبگان آن را ترک می‌کنند، رژیم صهیونیستی با چالشی مواجه است که شاید هیچ ارتشی نتواند آن را متوقف کند: فقدان ایمان مردم به آینده خود در اسرائیل.

منبع: فارس