یادداشت دبیر شورای تخصصی حوزوی با موضوع نقش‌ و جایگاه زیارت در نظام تعلیم و تربیت و آموزش کشور

زیارت  فقط یک عمل عبادی  فردی نیست.  بلکه بستری برای رشد و تعالی معرفتی  فرد و جامعه است.  زیارت  دل زائر را در پیوند با مزور جلا میدهد. ظرفیتی که میتواند در نظام تعلیم و تربیت و آموزش کشور مسیر رشد اخلاقی، هویتی و اجتماعی دانش آموز را عمیقا تحت تاثیر قرار دهد. 
وقتی زائر در برابر الگوهای قدسی میایستد، در پرتو مزور هم ذهنش آرام میشود و  هم دلش جهت میگیرد،و هم رفتارش رنگ دیگری پیدا می کند.
 این ظرفیت تربیتی  که در سالهای پس از انقلاب اسلامی، با تقویت  و توسعه و ظرفیت زیارت بیشتر آشکار شده است.  
اگر بخواهیم اژ ظرفیت زیارت در جایگاه  نظام تعلیم و تربیت کشور به درستی و به نحو مطلوب بهره مند باشیم. باید آن را در سه سطح  مورد توجه قرار بدهیم:
فلسفه تربیت، برنامه درسی و محیط مدرسه، و تجربه ی زیسته دانش آموز.  
البته آستان ها و بقاع متبرکه نیز قطعا در این مسیر میتوانند پشتیبان و الهام بخش باشند.
اما  سطح نخست: سطح فلسفه تربیت است. از این منظر، زیارت فقط یک برنامه یا سفر نیست؛ یک مسیر روشن و موثر در امر تربیت است. تجربه ای که میان دانش آموز و الگوهای نورانی معصومان علیهم السلام و دیگر بزرگان پیوند معنوی و آرام بخش برقرار میکند.  
قرآن کریم در توصیف فلسفه تربیت الهی، سه رکن را بیان می کند: تلاوت، تزکیه و تعلیم. خدواند در آیه ۲ سوره جمعه می فرماید:  
«یتلو علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه».  
زیارت نیز در امتداد همین منطق است؛ فرصتی برای ادب، حضور قلب، یادگیری، تذکر و پیوند با جریان زنده امت اسلامی.  

در همین راستا آستان های مقدس و بقاع متبرکه، با هویت دینی و معنویت خاص خود، میتوانند دانش آموز را به امید، مسئولیت پذیری  نزدیک کنند؛ همان مسیری که انقلاب اسلامی بر احیای آن تاکید داشته است. جهت گیری های این سطح، چارچوب کلی  و کلان  حضور زیارت در برنامه ریزی تربیتی در مدرسه را مشخص می کند.

۲. سطح دوم: برنامه درسی و محیط آموزشی

زیارت میتواند در درس ها و فعالیتهای مدرسه حضور پیدا کند؛ نه فقط با بحث نظری بلکه با تجربه های ملموس و روشن.

به عنوان مثال در ادبیات، پرداختن به خواندن و تحلیل ادعیه و متون ماثور زیارتی؛  در تاریخ، معرفی زندگی و اندیشه مزور یا همان شخصیت های مورد زیارت؛  

در هنر، نگاه به زیبایی معماری و نگارگری اماکن مقدس و الهام گرفتن از آنها؛  

در مهارتهای زندگی، تمرین آداب حضور، ادب و یادگیری چگونه زیستن با استفاده از سیره و زندگی امامان معصوم علیهم السلام و شخیصت های گرانقدر به ویژه با بهره گیری از  متون و مضامین زیارات ماثوره.

فضای مدرسه نیز می تواند یستر  مقدمه ای کوچک از زیارت باشد با برنامه های مناسباتی، تولید پادکست، نمایشنامه و روایت نویسی. این تجربه ها پیش از سفر، دانش آموز را آماده، مهیا و همراه میکند برای حضور در مکان های مقدس.

۳. سطح سوم، تجربه عملی و اجتماعی  است.در این مرحله، زیارت فقط یک مفهوم آموزشی نیست؛ بلکه زیارت تبدیل میشود به بخشی از سبک زندگی دانش آموز. این تجربه سه جلوه دارد:  

– زیارت مستقیم؛  

– مشارکت های اجتماعی مثل توسعه ی مفهوم خدمت و خادمیاری و فعالیت های همدلانه؛  

– و مهم تر از همه، استمرار به امر زیارت در زندگی روزمره حتی با یک سلام وتوجه قلبی کوتاه که موجب همدلی و نزدیکی قلب ها در کلاس معرفتی مزور با سایر مومنین و مسلمانان خواهد شد.

وقتی زیارت در دل و رفتار دانش آموز  مستقر  شود، آرام آرام به بخشی از شخصیت او تبدیل میشود. همان مسیری که با آرمان های انقلاب اسلامی یعنی بازگشت به هویت ایمانی و زندگی معنوی هماهنگ است. این سطح نتیجه عملی و عینی دو سطح پیشین است.