شکل ۱: نمودار قیمت جهانی کاتد مس

ذخایر این فلز در حدود یک میلیارد تن در جهان برآورد می‌شود که سهم ایران حدود ۵ درصد از ذخایر جهانی‌ست. کشورهای شیلی، کنگو، چین و ایالات متحده بزرگترین بازیگران جهانی مس هستند و بزرگ‌ترین معادن جهان در شیلی، مکزیک، ایالات متحده، پرو، روسیه و اندونزی قرار دارند.

با شدت گرفتن استفاده از انرژی‌های سبز همزمان با انفجار در استفاده از هوش مصنوعی و رمزارزها، جهان با رشد تقاضا برای مس در سال‌های اخیر مواجه بوده است. هم‌زمان با این رشد، در ابتدای سال ۲۰۲۵ و سیاست‌های تعرفه‌ای ایالات متحده اما شاهد کاهش قیمت تا محدوده ۸۲۰۰ دلار/تن بودیم. پیش‌بینی موسسات مطرح برای مس نیز در ناحیه ۹۲۰۰ دلاری برای این سال قرار داشت. اما در ماه‌های آخر سال میلادی جاری با شدت گرفتن تحولات اقتصادی و تصمیمات دولت‌ها، قیمت مس کاتد افزایش یافت.

	۲۰۲۱	۲۰۲۲	۲۰۲۳	۲۰۲۴	پیش‌بینی ۲۰۲۸
تولید مس کاتد	۲۴٬۹۰۰	۲۵٬۲۷۲	۲۶٬۵۰۲	۲۷٬۴۸۶	۳۰٬۴۰۸
مصرف مس کاتد	۲۵٬۲۵۹	۲۵٬۸۵۷	۲۶٬۶۰۴	۲۷٬۳۴۸	۲۹٬۹۳۵
مازاد تولید(مصرف)	(۳۵۹)	(۵۸۵)	(۱۰۲)	۱۳۸	۴۷۳

اقتصاد ایالات‌متحده رشدی فراتر از پیش‌بینی‌ها را گزارش کرده است. این رشد ناشی از افزایش مخارج مصرف‌کننده، صادرات و صنعت بوده که بخش‌های مصرف‌کننده مس را نیز شامل می‌شود. در مقابل سمت عرضه تحت تاثیر کاهش سرمایه‌گذاری‌های اخیر، کاهش ذخایر معدنی و برنامه چین برای کاهش ۱۰ درصدی تولید در ۲۰۲۶، تحت فشار قرار گرفته است. از سوی دیگر با کاهش نرخ بهره در ایالات متحده و تضعیف دلار همزمان با انتظارات برای کاهش بیشتر نرخ بهره، قیمت‌ این کامودیتی ارزشمند هم تحت تاثیر قرار گرفته و به رکوردهای بالای ۱۲۲۰۰ دلار دست یافته است.

شکل ۲: مقدار و نرخ معاملات ماهانه کاتد مس در بورس کالا

ایران در سال‌های اخیر به صورت میانگین، سالانه حدود ۱۰۰ هزارتن کاتد صادر کرده است که حدود ۳۰ درصد آن به مقصد امارات‌متحده عربی و سپس ترکیه و چین بوده. نرخ‌های صادراتی با نرخ‌های جهانی LME هماهنگ است. در معاملات بورس کالا هم سالانه حدود ۲۵۰ هزارتن کاتد داد و ستد می‌شود. نرخ بورس کالا معمولا ضمن داد و ستد، بر اساس نرخ جهانی کاتد و میانگینی از قیمت دلار رسمی و آزاد کشف می‌شود.

در ماه‌های اخیر هم‌زمان با رشد قیمت جهانی مس، با توجه به تحولات داخلی کشور نرخ دلار آزاد نیز با رشد محسوسی همراه بود که این مهم باعث افزایش در نرخ دلار موثر بر کاتد مس بورس کالا هم شد و نرخ کاتد در معاملات کالایی به سطوح بالای یک میلیارد تومان نفوذ کرد و سپس به رشد خود ادامه داد. به طوری که میانگین نرخ معاملات آذر به ۱.۳ میلیاردتومان/تن کاتد رسید.

از پاییز سال جاری، گواهی سپرده کالایی مس کاتد در بورس کالا شروع به کار کرد. این گواهی‌ها که در اندازه‌های معادل یک کیلوگرم کاتد مس قابل معامله پیوسته هستند هم از اقبال قابل توجهی برخوردار شدند. نرخ گواهی کاتد نیز در ماه گذشته منتهی به ۳ دی از محدوده ۱.۱ به بالای ۱.۷ میلیارد تومان بر تن رسیده است.

شکل ۳: نرخ پایانی گواهی کاتد مس بورس کالا

با توجه به این‌که دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۵، از عزم خود برای تک نرخی کردن ارز پرده برداشته و همزمان شاهد نزدیک شدن نرخ در تالارهای اول و دوم به نرخ بازار آزاد هستیم، در کنار آن شاهد سقف شکنی‌های مکرر فلز سرخ با تضعیف دلار نیز هستیم، می‌توان چشم انداز مطلوبی را در بازار کاتد برای ماه‌های آینده متصور بود.