ایران با داشتن بیشترین تعداد پهنههای فرونشست زمین در سطح جهانی، در معرض تهدیدهای جدی ناشی از این پدیده قرار دارد. طبق گزارشها، در ۱۱ استان کشور فرونشست به بیش از ۱۰ سانتیمتر در سال رسیده است و بیش از ۵۰ درصد از جمعیت ایران در مناطق متاثر از این خطر زندگی میکنند. این وضعیت، به ویژه در استانهایی همچون کرمان، اصفهان و تهران، چالشهای زیستمحیطی و زیرساختی بزرگی را ایجاد کرده است.
علی بیتالهی اظهار کرد: به طور کلی بررسیها در سطح جهانی نشان داده که حدود سه تا پنج درصد پهنههای فرونشست زمین در کل دنیا نرخ فرونشستشان بالای ۱۰ سانتیمتر دارند و بقیه پهنهها معمولاً اعداد فرونشست پایینتری دارند.
وی افزود: نکته مهم این است که در کشور ما ایران، در ۱۱ استان این عدد بالای ۱۰ سانتیمتر است. فرونشست در این ۱۱ استان هم تنها در یک نقطه نیست و در چند نقطه از هر استان، فرونشست به بیش از ۱۰ سانتیمتر در سال میرسد.
وی بیان کرد: از نظر تعدد پهنههای فرونشست در استانهای مختلف، ایران رتبه اول جهانی را دارد. از نظر عدد فرونشست، جزو سه کشور اول دنیا هستیم و از نظر وسعت درگیری سکونتگاههای شهری و روستایی نیز، اولین کشور دنیا از نظر خطر فرونشست زمین هستیم.
رئیس بخش زلزلهشناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه بیشترین مقدار عدد فرونشست زمین در استان کرمان است، اضافه کرد: در ۷ کیلومتری جنوب غربی بهرمان، فرونشست به بالای ۴۰ سانتیمتر در سال میرسد. در رتبههای بعدی، از جنوب استان البرز، محدوده دشت هشتگرد و قشلاق به سمت اشتهارد و دشت قزوین با عدد حدود ۳۷ سانتیمتر در سال قرار دارند.
بیتالهی ادامه داد: در شمال غربی خراسان رضوی، فرونشست حدود ۲۲ سانتیمتر و در استان گلستان حدود ۱۷ سانتیمتر است. در جنوب غربی تهران بزرگ، عدد فرونشست زمین به ۲۰ سانتیمتر در سال میرسد.
وی یادآور شد: به طور کلی، در تمامی استانهای کشور به جز استان گیلان، پهنهها و لکههای فرو نشستی شناسایی شده و به نقشه در آمده است. بیشترین وسعت پهنههای فرو نشستی در استان خراسان است. بعد از آن، استانهای فارس، کرمان، اصفهان و تهران به ترتیب در معرض فرونشست قرار دارند.
وی تاکید کرد: با این تفاسیر حدود ۵۰ درصد سکونتگاههای جمعیتی کشور روی پهنههای فرونشست یا در مجاورت آن واقع شدهاند. شاید گفته شود که نزدیک به ده درصد مساحت کل کشور مشمول مساحت پهنههای فرونشست است، اما این ده درصد، همان مناطق مرغوب و اراضی هموار است که بیشتر شهرها در مجاورت یا روی آن واقع شدهاند. به همین دلیل، جمعیت بیشتری در معرض خطر قرار گرفتهاند.
وی گفت: زیرساختهای اصلی کشور شامل خطوط انتقال نفت، پتروشیمی، گاز، خطوط انتقال آب و فاضلاب، دکلهای انتقال نیرو، جادهها، راهآهنها و فرودگاهها، به طور گستردهای در تلاقی با پهنههای فرونشست زمین واقع شدهاند.
وی اظهار کرد: بررسی ریسک فرونشست در شهرهای مختلف نشان میدهد که شهر اصفهان، به دلیل قرارگیری کامل محدوده شهری آن در پهنه فرونشست، بالاترین ریسک شهری فرونشست زمین را دارد.