سرنوشت جت های جنگنده بعد از بازنشستگی

برای هواپیماهای نظامی پس از بازنشستگی چه اتفاقی می افتد؟ گزینه ها و احتمالات بعد از بازنشستگی متعدد هستند – فقط به این دلیل که آنها در مسیر بازنشستگی هستند، به این معنی نیست که پایان کارشان فرا رسیده است. هواپیماهای نظامی را می توان به انبار برد، فروخت، در معرض نمایش قرار داد، بازیافت کرد، دفن کرد، برای استفاده دیگری سازگار کرد و موارد دیگر. هواپیماهای نظامی بسیار تخصصی هستند و یکی از سخت ترین قسمت های عملیاتی نگه داشتن هواپیما، یافتن قطعات یدکی است. اغلب، هواپیماهای بازنشسته به خاطر قطعاتشان تکه تکه می شوند. برخی از هواپیماها قبل از اسقاط، سال‌ها در انبار نگهداری می‌شوند، در حالی که برخی دیگر مانند A-10 Warthog خریداران مرموزی پیدا می‌کنند.

گورستان

بسیاری از هواپیماهای نظامی، به ویژه هواپیماهای متعلق به ارتش ایالات متحده، پس از بازنشستگی برای نگهداری به گورستان می روند. بزرگ‌ترین و معروف‌ترین محوطه گورستان نظامی در جهان پایگاه هوایی دیویس-مونتان در آریزونا است. در این پایگاه، گروه ۳۰۹اُم تعمیر و نگهداری و بازیابی نیروی هوافضا مسئول حدود ۳,۲۰۰ هواپیمای بازنشسته به همراه ۶,۱۰۰ موتور هواپیما و تقریباً ۳۰۰,۰۰۰ قطعه هواپیما، ابزارآلات خاص و تجهیزات آزمایشی ویژه است.

به ادعای Airplane Boneyards، این گروه دارای دسته بندی های مختلفی برای هواپیمای در انبار دارد، از نگهداری هواپیما در شرایطی با پتانسیل بالا برای بازگشت به خدمت (نوع ۱۰۰۰) تا اسقاط کامل برای قطعات (نوع ۴۰۰۰).

این دسته بندی ها عبارتند از:

نوع ۱۰۰۰: هواپیماهایی در انبارهای نگهداری طولانی مدت که باید تا زمان فرا خوانده شدن دوباره به سرویس فعال نگهداری شوند.
نوع ۱۵۰۰: هواپیماهایی که قبلاً به طور کامل حفظ شده بودند
نوع ۲۰۰۰: هواپیماهایی که از قطعات آن ها برای فعال نگه داشتن دیگر هواپیماها استفاده می شود
نوع ۳۰۰۰: هواپیمای “Flying Hold” که در شرایط تقریباً قابل پرواز در انبارهای کوتاه مدت نگهداری می شود (اینها ممکن است منتقل یا فروخته شوند)
نوع ۴۰۰۰: هواپیماهای مازاد بر نیازهای وزارت دفاع هستند و می‌توان آن‌ها را برای قطعاتشان اسقاط کرده و تکه های باقیمانده و بلااستفاده نیز معدوم می شوند

فروش خارجی / نقل و انتقالات

برخی از هواپیماهای نظامی ممکن است در زمان بازنشستگی، به پایان عمر مفید خود نرسیده باشند. کشوری که این هواپیماها را بازنشسته می کند ممکن است به این نتیجه رسیده باشد که مازاد بر نیاز هستند یا اینکه برای نیازهایشان دیگر بیش از حد قدیمی شده اند. این هواپیماها ممکن است به کشورهای خارجی فروخته شوند. پیش از این، به نظر می‌رسید که تمام A-10 Warthog‌ها به گورستان هواپیماها منتقل شده و در نهایت اسقاط می شوند، اما اکنون به نظر می‌رسد که برخی از A-10‌های بازنشسته یک خریدار مرموز پیدا کرده‌اند.

یکی از نمونه های قابل توجه در این زمینه F-16 Fighting Falcon است. F-16 همچنان یک جت جنگنده کوچک فوق العاده است، اما با ارتقاء نیروهای هوایی مدرن به جنگنده نسل پنجمی F-35 (مانند هلند، دانمارک و نروژ)، کمی قدیمی شده است. با این حال، F-16 ها هنوز هم عمر مفیدی دارند و می توانند قابلیت های رزمی برخی از نیروهای هوایی را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. این F-16 های بازنشسته شده در اروپا به اوکراین، آرژانتین و رومانی فروخته یا اهدا می شوند (برخی از F-16 های بازنشسته فقط به خاطر قطعات یدکی شان به کار می آیند). نسخه F-16 Block 70/72 همچنان در حال تولید است اما فقط برای صادرات (نیروی هوایی ایالات متحده دیگر آنها را نمی‌خرد).

F-16 های اهدایی به اوکراین:

هلند: ۲۴+ فروند
نروژ: ۱۹ فروند
دانمارک: ۲۲ فروند
بلژیک: تعداد نامشخص (از ۲۰۲۵)

گاهی اوقات، هواپیماها به بخش های دیگری مانند سازمان جنگلداری ایالات متحده، گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده، ناسا و سیا منتقل می شوند.

موزه ها

برخی از هواپیماها به موزه‌هایی در سراسر کشور و جهان اهدا می‌شوند. این سرنوشت بسیاری از هواپیماهای آزمایشی است. برخی از منحصر به فردترین هواپیماها (مانند نسخه چوبی غول پیکر Spruce Goose) در موزه ها هستند. موزه هوا و فضای ایالات متحده دارای بزرگترین مجموعه هواپیماهای نظامی (بیش از ۶۰ فروند) است – اگرچه همه این هواپیماها نظامی نیستند.

تمرین هدف گیری

همانطور که ضرب المثل قدیمی می گوید، کار نیکو کردن از پر کردن است. همین امر در مورد توپچی بودن و ساقط کردن هواپیما نیز صدق می کند. از دوران جنگ جهانی اول، انگلیسی ها دریافتند که هواپیماهای ارزان قیمت می توانند دور از میدان نبرد مفید واقع شده و به عنوان هدف تمرینی مورد استفاده قرار گیرند. در جنگ جهانی دوم، انگلیسی ها یک هواپیمای دو بال را به پهپاد DH Queen Bee تغییر کاربری دادند تا از آن به عنوان ابزاری برای تمرین هدفگیری استفاده کنند (اگرچه توپچی ها قرار نبود واقعاً هواپیما را بزنند).

این سرنوشت بسیاری از جنگنده های آمریکایی بوده است، از جمله جت های جنگنده ای مانند F-4 Phantom II، F-16 Fighting Falcon، F-86 Sabres، F-100 Super Sabre، F-102 Delta Dart و غیره. یکی از نمونه های قابل توجه مورد استفاده در گذشته در این ظرفیت، هواپیمای B-17 Flying Fortress بوده است.

استفاده های دیگر

همیشه این امکان وجود دارد که برخی از هواپیماهای نظامی بازنشستگی کاربرد کاملاً متفاوتی با آنچه در ابتدا برای آن ها در نظر گرفته شده بود پیدا کنند. پس از جنگ جهانی اول، بسیاری از هواپیماهای مازاد برای استفاده های غیرنظامی فروخته شد و به عنوان سمپاشی هوایی محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار گرفتند. یکی از جالب‌ترین نمونه‌های امروزی تبدیل F-16 Fighting Falcon به شبکه‌ای از هواپیماهای بدون سرنشین همراه است. مشخص نیست که آیا این فقط برای آزمایش است یا اینکه پهپادهای F-16 می توانند به نحوی در ماموریت ها مورد استفاده قرار گیرند.

پروژه ونوم (Venom) نیروی هوایی ایالات متحده (Viper Experimentation and Next-gen Operations Model) به دنبال آزمایش تبدیل F-16های قدیمی به پهپادهای مستقل است. نیروی هوایی انتظار دارد این پروژه در طول پنج سال آینده حدود ۱۲۰ میلیون دلار هزینه داشته باشد. در آوریل ۲۰۲۴، نیروی هوایی گزارش داد که سه فروند F-16 اول برای تبدیل کاربری دریافت شده‌اند.

اسقاط و معدوم شدن

گاهی اوقات هواپیمای بازنشسته هیچ فایده و کاربردی ندارد. در این موارد، ممکن است اسقاط شده یا معدوم شوند (با نگاهی به عکس های ماهواره ای پایگاه های نیروی هوایی در سراسر جهان، برخی از آنها در اطراف پایگاه هوایی رها شده اند). گاهی ممکن است یک هواپیما دفن شود (مانند زمانی که استرالیا جت های جنگنده F-111 خود را دفن کرد).

آخرین اخبار ورزشی را در جامعه ورزشی آفتاب نو بخوانید.