ورود خودرو به بورس کالا/ زیان ۲ میلیارد دلاری خودروساز‌ان با بورس کالا جبران می‌شود؟

«نبض بازار» در گفت‌و‌گو با یک کارشناس بورس بررسی می‌کند:

به گزارش نبض بازار- به گفته رئیس سازمان بورس، سه مدل از خودرو‌های ایران خودرو در بورس کالا پذیرش شده‌اند. این اتفاق آغاز روندی است که باعث تغییر فرمت خرید و فروش خودرو خواهد شد. در سال ۱۴۰۲ این موضوع تجربه شد، اما تداوم نیافت. حالا خودروساز‌ها برای جبران ناترازی‌های خود و دولت هم برای کسب سود بیشتر، به سراغ بورس کالا رفته‌اند. طبق شنیده‌ها خودرو‌های خارجی و مونتاژی هم در این فرآیند وارد خواهند شد.

به جهت بررسی موضوع فوق، گفت‌و‌گو کردیم با همایون دارابی، کارشناس بورس، که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:

·        خودرو به بورس کالا وارد شده، اما هنوز این صحنه مبهم است. بورس چگونه می‌تواند خودروساز، خریدار و دولت را راضی نگه دارد؟

به طور مشخص صنعت خودرو ما روی پرتگاه سقوط قرار دارد. قیمت‌گذاری دستوری باعث بحرانی شدن شرایط خودرو شده است. در سه ماه اول سال هم شرکت‌های خودرویی ما زیان فوق‌العاده در حد ۱.۵ برابر سال گذشته دارند. زیان انباشه ایران خودرو و سایپا از ۲ میلیارد دلار عبور کرده که جبران آن سخت است. در سال ۱۴۰۲ به مدت ۲ ماه خودرو در بازار بورس عرضه شد. نتیجه این شد که مردم خودرو را ارزان‌تر خریدند و دولت هم توانست درآمد‌های واقعی خود را دریافت کند. عرضه خودرو در بورس کالا کمک می‌کند خودروساز به قیمت واقعی بفروشد و در عین حال مستقیماً نظر مردم را درباره خودرو دریافت کند. در سال ۱۴۰۲ مدتی خودرو شاهین در بورس مشتری نداشت و خودروساز متوجه شد که باید آن را اصلاح کند. الان هم خودروساز باید بتواند در بورس قیمت واقعی ارائه کند تا بتواند زیان انباشته را پرداخت کند و برای افزایش کیفیت هم تلاش کند. الان دلال‌ها هم گران‌تر به مردم می‌فروشند هم ارزان‌تر از خودروساز می‌خرند و به دولت هم چیزی پرداخت نمی‌کنند.

·        آیا ورود خودرو به بورس باعث کاهش قیمت می‌شود؟

ورود خودرو به بورس، نجات صنعت خودرو است. صنعت خودرو اگر رونق پیدا کند، عملاً اقتصاد صنعتی کشور ما در بخش‌های مختلف به حرکت در می‌آید. حضور خودرو در بورس باعث کاهش قیمت در بازار آزاد می‌شود. بخشی از تقاضای انباشته ما ناشی از دلالی است. تجربه سال ۱۴۰۲ نشان داد که خودرو با بورس می‌تواند ارزان شود. خودرویی که وارد بورس کالا می‌شود، حق انتخاب مردم را بیشتر می‌کند.

·        مردم برای خرید خودرو از بورس کالا باید چه فرآیندی را طی کنند؟

الان اکثر مردم تجربه سال ۱۴۰۲ را دارند. خرید‌های آنلاین و خرید‌های بورسی در بخش‌های زیادی از جامعه جا افتاده است. مردم می‌توانند به راحتی با مراجعه به یک کارگزار مشکل خود را حل کنند. این کار خیلی راحت‌تر از خرید خودرو در بنگاه است. خرید و فروش سکه در بورس انجام می‌شود، در سبزه میدان هم انجام می‌شود. در سبزه میدان دست کم یک میلیون تا دو میلیون اختلاف قیمت را تجربه می‌کنید. مثلاً سکه ۹۰ میلیونی را ۸۸ از شما می‌خرند. همین اتفاق در بورس کالا کمتر از ۳۰ هزار تومان هزینه دارد. وجود بورس کالا هزینه مبادله را در اقتصاد پایین می‌آورد. هدف مدیران اقتصادی این است که هزینه مبادله را در اقتصاد پایین بیاورند. هر اقتصادی هزینه مبادله کمتری داشته باشد، پیشرفته‌تر است. در یک اقتصاد پیشرفته برای خرید یک ماشین نهایتاً یک ساعت وقت می‌گذارید، اما در ایران باید چندین روز در بنگاه و دفترخانه و… سرگردان باشید. به همین خاطر وجود بورس کالا باعث پیشرفت صنعت خودرو است.

·        آیا ممکن است تخلف یا انحرافی در مسیر عرضه خودرو در بورس شکل بگیرد؟

انحرافی در مسیر بورس کالا نیست. مشکل اساسی تلاش گروه‌های ذی نفع بوده تا هزینه دلالی خود را حفظ کنند. ما سالانه ۱ میلیون خودرو داریم که بر روی هر کدام چندین میلیون سود دلالی وجود دارد. امیدواریم این پول به چرخه اقتصاد برگردد.

·        خودرو‌های خارجی هم با ضوابط خودرو‌های داخلی وارد بورس می‌شوند؟

خودرو‌های خارجی اگر از طریق نمایندگی بیاید و مداوم در بازار باشد، قابلیت عرضه دارد. خودرویی که در بورس می‌آید، باید قابلیت عرضه مداوم داشته باشد. شرکت باید تعهد دهد که ماهانه چندین خودرو عرضه کند. مگر اینکه قانون‌گذار سیاستی اتخاذ کند که تمامی را در بورس عرضه کنند. برای تولیدکننده و مونتاژی‌ها عرضه در بورس کالا بهترین کار است. الان کرمان خودرو انبار خود را به عنوان انبار رسمی بورس کالا ثبت کرده است. طرف در بورس کالا معامله می‌کند بعد با گواهی که در دست دارد، خودرو را از انبار کرمان موتور بگیرد. فروش شرایطی خودرو هم با بورس کالا تداوم می‌یابد. خودروساز می‌تواند گواهی عرضه خودرو را برای سه ماه آینده پیش فروش کند تا مردم راحت‌تر خرید کنند. ابزار‌های بورس کالا فوق‌العاده توسعه یافته است.