آلبرت اشپیر؛ معمار حیله‌گر آدولف هیتلر ‌

باشگاه خبرنگاران جوان – در ۱۶ اکتبر ۱۹۴۶، ۱۰‌مقام نازی پس از محکومیت در اولین دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی در نورنبرگ به دار آویخته شدند‌. یکی از کسانی که زنده ماند تا ماجرا را تعریف کند، آلبرت اشپیر بود. چهره جوان و بااعتماد به‌نفسی که ابتدا به عنوان معمار آدولف هیتلر و سپس وزیر تولیدات جنگی خدمت می‌کرد.

 ترفند زیرکانه برای نجات جان

در ۱۶ اکتبر ۱۹۴۶، ۱۰‌مقام نازی پس از محکومیت در اولین دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی در نورنبرگ به دار آویخته شدند‌. یکی از کسانی که زنده ماند تا ماجرا را تعریف کند، آلبرت اشپیر بود. چهره جوان و بااعتماد به‌نفسی که ابتدا به عنوان معمار آدولف هیتلر و سپس وزیر تولیدات جنگی خدمت می‌کرد.

استراتژی هوشمندانه اشپیر برای بقا در نورنبرگ این بود که به جای ادعای «مامور و معذور بودن»، ‌خود را از هیتلر دور کند، در حالی که از همان ابتدا مسئولیت جمعی متهمان را برای جنایات‌شان پذیرفت. پس از گذراندن ۲۰ سال زندان، او به سوگلی رسانه‌ها تبدیل شد و خاطرات پرفروشش تصویر او را به عنوان «نازی خوب» درخشان کرد‌ اما آیا پذیرش مسئولیت او ندامت واقعی بود یا صرفا یک ترفند زیرکانه برای نجات جانش؟

قدرتمندترین معمار جهان

‌ رابرت هیوز، منتقد هنری درباره اشپیر گفته بود «برای مدتی، نه‌تنها قدرتمندترین معمار جهان، بلکه شاید قدرتمندترین معماری بود که تاکنون زیسته است». در دیدگاه هیتلر، رایش سوم قرار بود ۱۰۰۰ سال دوام بیاورد و ساختمان‌هایش نیز باید چنین می‌بودند.این معمار جاه‌طلب ۲۵‌ساله بود که در سال ۱۹۳۱ به حزب نازی پیوست، دو سال قبل از به قدرت رسیدن هیتلر در آلمان. بعدها ‌حمایت هیتلر به اشپیر قدرت داد تا دیدگاه او را به اجرا درآورد.

شرورترین ‌فر‌د تاریخ

اشپیر در مصاحبه با مایکل چارلتون ‌‌در سال ۱۹۷۰ گفت ‌‌اکنون هیتلر را یکی از شرورترین افراد تاریخ می‌داند. با این حال، او به یاد آورد که دوستش ‌همیشه جذابیت‌هایی نیز داشت‌ و ‌کاملا یک انسان عادی بود‌. او گفت: «فکر می‌کردم لازم است این را بگویم، زیرا پس از جنگ، دورانی داشتیم که هیتلر به عنوان کسی که «فرش را گاز می‌گیرد» و همیشه شب و روز در حال خشم و عصبانیت است، توصیف می‌شد‌ و این برای آینده خطرناک است، چون اگر اکنون هیتلر جدیدی در جایی ظهور کند و «فرش را گاز نگیرد» و شب و روز در حال عصبانیت نباشد، مردم خواهند گفت: «او خطرناک نیست، او که هیتلر نیست.»‌

ژرمنیا، پایتخت آینده جهان‌ 

اشپیر هرگز موفق نشد جاه‌طلبانه‌ترین پروژه معماری خود را به انجام برساند: بازسازی کامل برلین‌ که قرار بود ژرمنیا، پایتخت آینده جهان‌ نامیده شود. اشپیر در قلب این پروژه یک بلوار عظیم شمالی-جنوبی و در نهایت یک سالن بزرگ با گنبدی ۱۶‌برابر بلندتر از کلیسای سنت پیتر در رم متصور بود. ‌در عوض، هیتلر در سال ۱۹۳۹ جنگ جهانی دوم را آغاز کرد و اروپا را به شش سال جهنم فرو برد.

استراتژی حیله‌گرانه

در سال ۱۹۴۲، هیتلر، اشپیر را وزیر تولید تسلیحات کرد و از مهارت‌های سازماندهی فوق‌العاده او برای برآوردن خواسته‌های جنگ تمام‌عیار بهره برد. در سن ۳۷‌سالگی، این معمار اکنون یکی از قدرتمندترین مردان رایش سوم بود. برای ادامه تغذیه ماشین جنگی نازی با قدرت آتش، اشپیر از کار اجباری در کارخانه‌ها، معادن و سنگ‌تراشی‌های خود استفاده کرد.

بیش از هفت میلیون کارگر اجباری توسط صنعت آلمان‌ که به شدت در بخش تسلیحات تحت نظارت اشپیر متمرکز بود، به کار گرفته شدند. برخی در شرایط وحشتناک از کار افتادند و جان باختند. ‌در محاکمات نورنبرگ، اشپیر برای دفاع از خود در برابر اتهام استفاده جنایتکارانه از کار اجباری، یک استراتژی حیله‌گرانه داشت. 

زندگی دوگانه، یک خیانت

درست پس از نیمه‌شب ۳۰ سپتامبر ۱۹۶۶، اشپیر ۶۱ ساله از زندان اشپانداو خارج شد و در کانون توجه رسانه‌های جهانی قرار گرفت که برای دیدن دوست صمیمی سابق هیتلر جمع شده بودند. در سال ۱۹۶۹، اشپیر خاطرات پرفروشش‌ در رایش سوم‌ را منتشر کرد. او در مصاحبه‌هایی‌‌، هنرمندانه تصویری از خود به عنوان مردی که به شدت از عدم اطلاع خود درباره جنایات رژیم نازی شرمسار است، ترویج کرد. اشپیر در سال ۱۹۸۱ درحال مصاحبه ‌با بی‌بی‌سی در لندن بود که در هتل خود دچار سکته شد. او همان شب در سن ۷۶‌سالگی درگذشت.

منبع: روزنامه هفت صبح