رفع فیلترینگ؛ خیلی دور، خیلی نزدیک

باشگاه خبرنگاران جوان – ظاهرا تلاش‌های دولت چهاردهم به ثمر نشست و شورا بنا را بر رفع گام به گام فیلتر نهاد ولی در همان جلسه آخر هم درمورد گام دوم رفع فیلتر هیچ تصمیمی گرفته نشد. 

روزنامه آرمان امروز در گزارشی در تازه‌ترین شماره خود نوشت: یکی از نقد‌هایی که از دولت پزشکیان بسیار پررنگ است، عدم تحقق کامل وعده اصلی پزشکیان برای رفع فیلترینگ کامل پلتفرم‌های خارجی بود، اما تا کنون رئیس جمهور توانسته دو پلتفرم واتساپ و گوگل پلی، را رفع فیلتر کند. با اینکه هفت ماه از آخرین جلسه شورای عالی فضای مجازی می‌گذرد در سال جدید هنوز جلسه‌ای در این شورا برگزار نشده، مردم هم کماکان با خرید فیلترشکن‌ها فضای مجازی را رصد می‌کنند. اما سوال اینجاست که پزشکیان به تنهایی در شورای عالی فضای مجازی موثر است و با توجه به تاخیر حدود یک سال و نیم در وعده اصلی پزشکیان، شواهد نشان می‌دهد که رفع فیلترینگ کامل پلتفرم‌ها برای دولت بسیار سخت و دشوار است. پزشکیان که با وعده رفع فیلترینگ وارد پاستور شد، رئیس ۵ جلسه این شورا بود و در جلسه چهارم توانست رای مثبت اعضا برای رفع محدودیت‌های دسترسی به برخی سکو‌های پرکاربرد خارجی شامل واتساپ و گوگل‌پلی را اخذ کند. ظاهرا تلاش‌های دولت چهاردهم به ثمر نشست و شورا بنا را بر رفع گام به گام فیلتر نهاد ولی در همان جلسه آخر هم درمورد گام دوم رفع فیلتر هیچ تصمیمی گرفته نشد.

محمد سرافراز، عضو شورای عالی فضای مجازی و رئیس سابق صدا و سیما درباره این موضوع گفت: «در دولت جدید، چون بحث این بود که می‌خواهند فیلترینگ را رفع کنند و من نیز همین نظر را داشتم با خود گفتم در جلسات شورا حضور پیدا کنم و کمک کنم که این اتفاق بیفتد. فکر می‌کنم هم نظراتی که داخل شورا گفتم و هم مصاحبه‌هایی که در بیرون کردم کمک کرد که این اتفاق بیفتد. البته نظر من این بود که باید رفع فیلتر یکجا و به یک‌باره صورت گیرد نه گام‌به‌گام، اما نظر دولت این بود که مرحله‌به‌مرحله اتفاق بیفتد، یک مرحله اتفاق افتاد و گوگل‌پلی و واتساپ رفع فیلتر شد، اما دیگر ادامه پیدا نکرد. در حال حاضر از آنجا که جلسات شورا با فاصله‌های طولانی تشکیل می‌شود انگیزه چندانی برای حضور ندارم ضمن اینکه یک طرح ۳۲ بندی در اواخر سال گذشته در شورا مصوب شد که همین مرحله گام‌به‌گام را در آنجا پیش‌بینی کرده بودند؛ این مصوبه هم از نظر من یک مصوبه درست و کاملی نیست.»

فرصتی برای دست پر جلوی رسانه‌ها

با این حال رئیس جمهور روز سه شنبه (۲۹ مهر) میزبان رسانه‌های داخلی و خارجی است و باید به سوالات آنها پاسخ بدهد، قطعا یکی از سوالات اصلی رسانه‌ها از رئیس جمهور تحقق رفع فیلترینگ خواهد بود. یک فعال سیاسی اصلاح طلب، خواستار رفع فیلترینگ تا قبل از برگزاری نشست مطبوعاتی رئیس جمهور در هفته پیش رو شد. حجت الاسلام والمسلمین سید محمد علی ابطحی، فعال سیاسی، در شبکه ایکس، نوشت: «فیلترینگ نماد ناتوانایی دولت و رئیس جمهور شده است. آقایان رئیس دفتر، وزیر ارتباطات، شما‌ها باید پیگیر نظرات رییس باشید. همیشه پزشکیان بر رفع فیلتر تاکید کرده. شما چه کرده‌اید؟ کاری کنید که قبل از مصاحبه مطبوعاتی آقای پزشکیان رفع فیلتر شود تا بتواند خبر یک دستاورد را به مردم بدهد.» این موضوع در شرایطی است که ۱۶ مهر امسال، جعفر قائم پناه، معاون اجرایی پزشکیان احتمال رفع فیلترینگ پلتفرم‌ها در سال جاری را بسیار بالا دانست و گفت: «دولت شدیدا رفع فیلترینگ را پیگیری می‌کند. امسال خیلی زیاد امید داشته باشید. امسال به احتمال ۹۰ درصد پلتفرم‌ها رفع فیلتر می‌شوند.»

تغییر، خواسته مردمی که از فیلترینگ ضرر می‌کنند

در ماه‌های اخیر، بحث پیرامون رفع فیلترینگ کامل پلتفرم‌های خارجی مانند اینستاگرام و تلگرام بار‌ها از سوی پزشکیان مطرح شده است. او بر این باور است که شورای عالی فضای مجازی در این زمینه یکدست عمل نکرده و اختلاف نظر‌های داخلی مانع پیشرفت تصمیم‌گیری شده است. برخی اعضای شورای عالی فضای مجازی، از جمله رضا تقی‌پور، رسول جلیلی و محمدحسن انتظاری، به‌صراحت اعلام کرده‌اند که تا زمانی که پلتفرم‌های خارجی قوانین ایران را نپذیرند، نباید امکان دسترسی به آنها فراهم شود. پیش‌تر، در برنامه‌ای زنده تلویزیونی، محمدحسن انتظاری و رضا تقی‌پور نیز تصریح کردند که با رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل‌پلی مخالف بوده و تنها به خواست دولت در این زمینه تن داده‌اند.

در نتیجه، برخی شنیده‌ها از منابع نزدیک به «فن‌زی» حاکی از آن است که به دلیل بن‌بست ایجاد شده در اقناع مخالفان، پیشنهاد تغییر رئیس و برخی اعضای شورای عالی فضای مجازی به رئیس جمهور ارائه شده است. همزمان، افکار عمومی نیز بر این باورند که تغییر در ترکیب شورا ضروری است. مردم معتقدند که برای تحقق پیشرفت و تسهیل دسترسی به فناوری‌های نوین، وجود روحیه همگرایی و انعطاف‌پذیری در مدیریت فضای مجازی حیاتی است. به‌عبارت دیگر، تغییر در رهبری و اعضای شورا نه تنها یک تحول اداری، بلکه گامی مهم در جهت توسعه و پیشبرد جامعه دیجیتال ایران تلقی می‌شود. این روند نشان می‌دهد که پیشرفت اجتماعی و تکنولوژیک نیازمند بازنگری در ساختار‌های تصمیم‌گیری و پذیرش تغییر به عنوان ابزار ارتقاء کارایی و نوآوری است. هرگونه مقاومت در برابر تغییر، ممکن است مانع استفاده بهینه از فرصت‌های جهانی در حوزه فناوری شود. در این شرایط مردم نیز باور دارند که باید اعضای این شورا هم تغییر کنند، چون تغییر لزوم پیشرفت و پیش برد کار است.

منبع: روزنامه آرمان امروز