زیست‌بوم‌ دیجیتال؛ کلید رفع سردرگمی مردم در سامانه‌های متعدد

باشگاه خبرنگاران جوان؛ فاطمه کربلایی– محمدمحسن صدر، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات، در برنامه تلویزیونی «صف اول» با تشریح برنامه‌های دولت در حوزه تحول دیجیتال گفت: در گذشته مردم برای انجام امور اداری ناچار بودند به‌صورت حضوری و با پرونده‌های متعدد مراجعه کنند، اما اکنون با راه‌اندازی سامانه‌های مختلف بخشی از این مشکلات کاهش یافته است. با این حال، تعدد سامانه‌ها هنوز موجب سردرگمی مردم می‌شود.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات،  با اشاره به چالش‌های موجود در مسیر ایجاد زیست‌بوم‌های دولت دیجیتال، یکی از مهم‌ترین موانع را تضاد منافع دستگاه‌ها عنوان کرد.

وی گفت: در روند ایجاد زیست‌بوم‌های دولت دیجیتال، با تضاد‌های ذی‌نفعانه مواجه بودیم. بسیاری از دستگاه‌ها در حوزه‌های مشابه فعالیت موازی داشتند و هر کدام خود را صاحب‌حق و ذی‌نفع اصلی می‌دانستند، به همین دلیل تمایلی برای همکاری مشترک نداشتند. اما خوشبختانه پس از ارائه این طرح و برگزاری جلسات متعدد در سطح دولت، از جمله میان وزرا و معاونان رئیس‌جمهور، اکنون هماهنگی و همراهی قابل‌توجهی میان دستگاه‌ها شکل گرفته است.

صدر با تأکید بر نقش بخش خصوصی در پیشبرد دولت هوشمند افزود: دولت ممکن است در برخی بخش‌ها منابع مالی یا نیروی متخصص کافی نداشته باشد، بنابراین باید از ظرفیت بخش خصوصی توانمند استفاده کند. در این مدل، دولت و بخش خصوصی در کنار یکدیگر و در قالب مجموعه‌ای از ذی‌نفعان مشترک فعالیت می‌کنند. برای مثال، در حوزه تجارت الکترونیک، نهاد‌هایی مانند بانک مرکزی، سازمان توسعه تجارت، وزارت صمت، گمرک و بنادر همگی درگیر هستند و هماهنگی میان آنها برای ارتقای شاخص‌های دیجیتال ضروری است.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات همچنین از پروژه ملی جدیدی به نام «ایران‌پاس» خبر داد و گفت: در این طرح، قرار است مدارک و اسناد مختلف با یک استاندارد مشخص به اسناد الکترونیکی تبدیل شوند. مردم با احراز هویت یک‌باره در این سامانه، می‌توانند به تمام خدمات دولت دسترسی پیدا کنند و مدارک خود را به‌صورت امن در اختیار داشته باشند. این پروژه در حال نهایی شدن است و ان‌شاءالله در ماه‌های آینده رونمایی خواهد شد.

صدر در بخش دیگری از سخنانش درباره نقش سازمان فناوری اطلاعات توضیح داد: وظیفه ما نگهداری داده‌ها نیست و قرار نیست پایگاه داده موازی ایجاد کنیم. مأموریت سازمان کمک به دستگاه‌ها برای ایجاد پایگاه‌های داده قابل اعتماد، استانداردسازی اطلاعات و یکپارچه‌سازی تبادل داده‌هاست. در این زمینه نیز تعاملات خوبی با دستگاه‌های مختلف برقرار شده است.

او تأکید کرد: با تکمیل پروژه‌هایی نظیر ایران‌پاس و گسترش همکاری میان دستگاه‌ها و بخش خصوصی، زمینه برای تحقق کامل دولت دیجیتال و تسهیل خدمات برای مردم فراهم خواهد شد.

وی با تأکید بر ضرورت یکپارچه‌سازی خدمات الکترونیکی افزود: قرار نیست مردم بین سامانه‌های مختلف سرگردان باشند. تأکید رئیس‌جمهور و سیاست دولت این است که همه خدمات از طریق یک درگاه واحد یا همان پنجره ملی خدمات دولت هوشمند ارائه شود. در این مدل، اگر دستگاهی در انجام وظایف خود تأخیر یا نقصی داشته باشد، حاکمیت باید بتواند آن را رصد کرده و مانع از اتلاف وقت مردم شود.

صدر در ادامه با اشاره به برنامه وزارت ارتباطات برای ایجاد زیست‌بوم‌های دولت دیجیتال اظهار کرد: این زیست‌بوم‌ها با هدف هماهنگی میان دستگاه‌ها و شفاف‌سازی فرایند‌ها طراحی شده‌اند. با ایجاد این اکوسیستم‌ها، مشخص می‌شود گره کار در کدام بخش است و مسئولیت‌ها دقیق‌تر پیگیری می‌شود. اگر این طرح‌ها به نتیجه برسند، مردم به‌طور ملموس شاهد تسهیل در دریافت خدمات خواهند بود. این موضوع از برنامه‌های محوری دولت و از اولویت‌های دکتر هاشمی، وزیر محترم ارتباطات، است.

رئیس سازمان فناوری اطلاعات همچنین به رتبه ایران در شاخص جهانی دولت دیجیتال اشاره کرد و گفت: در ابتدای دولت چهاردهم، رتبه کشور ما ۱۰۱ بود. در سه شاخص از چهار شاخص اصلی وضعیت مطلوبی داریم؛ نیروی انسانی توانمند و زیرساخت‌های ارتباطی مناسبی در کشور وجود دارد، اما در بخش ارائه خدمات آنلاین (OSI) هنوز فاصله داریم و باید عملکرد خود را تقویت کنیم.

وی افزود: در برنامه هفتم توسعه هدف‌گذاری شده است که رتبه ایران از ۱۰۱ به ۷۵ ارتقا یابد، اما رئیس‌جمهور تأکید کرده‌ که رتبه ۷۵ در شأن کشور نیست و باید با تلاش مضاعف در میان ۲۰ کشور برتر جهان قرار بگیریم. تحقق این هدف، در گرو تکمیل زیست‌بوم‌های دولت دیجیتال و یکپارچه‌سازی خدمات است.

صدر گفت: با اجرای کامل این طرح‌ها، تعدد سامانه‌ها کاهش می‌یابد، خدمات دولت شفاف‌تر و قابل رصد می‌شود و جایگاه ایران در شاخص‌های جهانی دولت دیجیتال به‌طور قابل توجهی ارتقا پیدا خواهد کرد.