سقف‌گذاری مهریه به نفع ازدواج و کاهش تنش‌های اجتماعی است

به گزارش خبرنگار برنا، مجلس در چند روز اخیر در حال بررسی طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه از ۱۱۰ به ۱۴ سکه است. این طرح با هدف کاهش جمعیت زندانیان ناشی از عدم پرداخت مهریه و همچنین کاهش فشار بر سیستم قضایی مطرح شده اما هنوز به تصویب نرسیده است.

بر اساس این طرح تنها تا سقف ۱۴ سکه تمام بهار آزادی امکان اعمال ضمانت اجرای کیفری مانند درخواست حبس برای الزام به پرداخت مهریه وجود خواهد داشت؛ به این معنا که برای مبالغ بالاتر از این سقف، وصول مهریه تنها از طریق روش‌های حقوقی و با اثبات تمکن مالی مرد ممکن خواهد بود.

برخی به دلیل جلوگیری از زندان رفتن مردان به‌خاطر مهریه سنگین و پیشگیری از ناهنجاری‌های اجتماعی از این طرح حمایت می‌کنند و برخی نیز آن را محدود کردن زنان و زن‌ستیز می‌دانند.

محمد حیدری‌پور، جامعه‌شناس، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا به عنوان حامی این طرح با اشاره به اینکه برخی از بانوان به طمع مهریه با افراد ثروتمند ازدواج کرده و سپس جدا می‌شدند، اظهار کرد: از دید جامعه‌شناسی این تصمیم باید خیلی زودتر اتخاذ می‌شد؛ چراکه برای مهریه، خانواده‌های بسیاری متلاشی شدند.

وی با بیان اینکه جهانی شدن یک فرایند است، ادامه داد: جامعه ما با آهنگ جهانی شدن تغییر کرده و تغییرات اجتماعی در همه جای دنیا ایجاد شده است. سنت ازدواج نیز تغییر کرده و اگر دو نفر نتوانند زیر یک سقف زندگی کنند، می‌توانند جدا شوند و زندگی خود را داشته باشند. در این شرایط مهریه دیگر معنایی ندارد و بیشتر اموالی که پس از ازدواج کسب شده، تقسیم می‌کنند.

این جامعه‌شناس بیان کرد: طرح کاهش سقف مهریه طرح خوبی است؛ چراکه پسران با هزینه‌های بالا ازدواج می‌کردند و در صورت رسیدن به طلاق، خانواده‌ها اندوخته مالی ۶۰ ساله خود را می‌فروختند تا فرزندشان به زندان نرود؛ اما در خانواده‌هایی که استطاعت مالی نداشتند، فرزندانشان به زندان می‌رفتند.

وی با اشاره به جوامع توسعه‌یافته عنوان کرد: طلاق در نگاه جامعه‌شناسانه نابهنجاری نیست؛ بلکه فقط افراد نمی‌توانند زیر یک سقف زندگی کنند و تاوان آن را والدین می‌دهند و ازدواج عاقلانه‌تر شده است.

حیدری‌پور درباره تأثیر این طرح بر افزایش ازدواج توضیح داد: به‌نظر من از این پس ازدواج‌ها آگاهانه‌تر می‌شوند و برای جلوگیری از ناهنجاری‌های اجتماعی کمک می‌کند. اگر زوجین بخواهند زندگی کنند، مهریه بالا به عنوان ضامن زندگی معنایی ندارد.

این جامعه‌شناس معتقد بود که طرح کاهش سقف مهریه می‌تواند از نابهنجاری‌های اجتماعی جلوگیری کند، مانع زندانی شدن مردان به خاطر مهریه شود و ازدواج‌ها را عاقلانه‌تر کند و دیگر افراد از سنت ازدواج سوءاستفاده نکنند؛ بنابراین به همین دلایل با این طرح موافق بود.

در ادامه علیرضا شریفی‌یزدی، فوق‌دکترای روان‌شناسی اجتماعی، به عنوان مخالف این طرح به خبرنگار برنا گفت: در ایران دو گونه ازدواج داریم؛ ازدواج‌های سنتی و ازدواج‌های مدرن. در ازدواج‌های سنتی، حق و حقوقی که برای خانم‌ها قائل می‌شوند بیشتر حول محور مهریه است و در مقابل، خانم‌ها حق طلاق، حق حضانت فرزند، حق خروج از کشور، حق تحصیل و امثال این‌ها را ندارند؛ اما در ازدواج‌های مدرن، حقوق میان دو طرف برابر است و اساساً چیزی به اسم مهریه وجود ندارد.

وی افزود: هر دوی این شیوه‌ها یک نوع تعادل را در روابط بین زن و شوهر ایجاد کرده بود. متأسفانه این لایحه به شکلی تصویب شده که اگر قرار باشد به صورت قانون اجرا شود، این تعادل را بر هم می‌زند. به‌نظر من این لایحه به ضرر خانم‌ها است چون حق و حقوق زنان را محدود می‌کند و در نتیجه معضلات و مشکلاتی در روابط زوجین ایجاد خواهد شد.

شریفی‌یزدی ادامه داد: مهریه یک ابزار و اهرمی برای کاهش طلاق و کاهش خشونت مردان علیه زنان بود. ما می‌دانیم خشونت خانگی در ایران آمار بالایی دارد؛ بر اساس آمار سازمان بهزیستی، ۹۶ درصد خشونت‌های خانگی علیه زنان و تنها ۴ درصد علیه مردان است. این لایحه یک لایحه زن‌ستیزانه دیده می‌شود و قطعاً از منظر جنسیتی به ضرر خانم‌ها است. از منظر اجتماعی نیز چون تعادل را بر هم می‌زند، به قوام خانواده و تفاهم بین زوجین کمکی نمی‌کند.

وی درباره نکات مثبت این لایحه بیان کرد: کاهش تعداد زندانیان مهریه یکی از نکات مثبت است، اما اگر قرار بود مهریه محدود شود باید در کنار آن حقوقی که مردان در اختیار دارند نیز به زنان داده می‌شد تا تعادل حفظ شود.

این روان‌شناس اجتماعی با اشاره به تأثیر این لایحه بر آمار ازدواج گفت: مشکل اصلی ازدواج نکردن جوانان در ایران مهریه نیست. بر اساس مطالعات پژوهشکده خانواده، مهم‌ترین علت‌های تأخیر در ازدواج مسائل اقتصادی، مسکن، شغل، تورم دو رقمی و هزینه‌های جهیزیه است. در این پژوهش‌ها جوانان بسیار کم به مهریه به عنوان مانع ازدواج اشاره کردند.