بازی، راهی ساده برای بهبود ناهنجاری‌های بدنی کودکان

آفتاب نو– سلامت جسم و داشتن بدنی متعادل، پایه‌ای برای رشد و کارکرد درست بدن در تمام مراحل زندگی است. اما با گسترش استفاده از ابزار‌های دیجیتال، کم‌تحرکی و نشستن‌های طولانی، وضعیت بدنی بسیاری از کودکان و نوجوانان از حالت طبیعی خود خارج شده است. ناهنجاری‌هایی مانند قوز کمر، سر به جلو، زانوی پرانتزی و صافی کف پا، تنها چند نمونه از مشکلاتی هستند که با سبک زندگی امروز ارتباط مستقیم دارند. این ناهنجاری‌ها علاوه بر ظاهر بدن، بر عملکرد مفاصل، عضلات و حتی اعتمادبه‌نفس افراد تأثیر می‌گذارند. در سال‌های اخیر در کشور‌های پیشرفته، استفاده از «بازی‌های اصلاحی» به‌عنوان روشی جذاب برای بهبود این مشکلات گسترش یافته است. بازی در اینجا تنها سرگرمی نیست، بلکه ابزاری برای تمرین حرکات اصلاحی است که بدن را به توازن طبیعی خود بازمی‌گرداند.

مطالعات پیشین نشان داده‌اند که بازی‌های اصلاحی می‌توانند در کاهش انحنای ستون فقرات (کایفوز یا گوژپشتی)، بهبود اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات) و اصلاح صافی کف پا مؤثر باشند. این بازی‌ها با تقویت عضلات عمقی، افزایش تعادل و ایجاد انگیزه در کودکان، اثراتی فراتر از تمرینات خشک و سنتی دارند. در کشور ما نیز، شیوع بالای ناهنجاری‌های اندام تحتانی در دانش‌آموزان و افزایش زمان استفاده از تلفن همراه و تبلت، ضرورت بررسی دقیق‌تر این رویکرد را دوچندان کرده است. از این رو، پژوهش‌های جامع و مروری که بتوانند نتایج مختلف را جمع‌بندی و تحلیل کنند، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده‌اند.

در همین زمینه، حمید ذوالقدر از گروه آسیب‌شناسی و حرکات اصلاحی دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه گیلان، با همکاری دانشگاه علامه طباطبائی، پژوهشی مروری را برای بررسی تأثیر بازی‌های اصلاحی بر ناهنجاری‌های اسکلتی‌عضلانی انجام داده است. این تحقیق که به‌صورت نظام‌مند و با روش علمی دقیق طراحی شده، با هدف جمع‌بندی یافته‌های موجود در زمینه ارتباط بازی‌های اصلاحی و بهبود مشکلات قامتی صورت گرفته است.

یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهند که بازی‌های اصلاحی می‌توانند در بهبود ناهنجاری‌های مختلف، از جمله صافی کف پا، زانوی پرانتزی، قوز پشت، و سر به جلو مؤثر باشند. در مجموع، تمرینات مبتنی بر بازی نه تنها به تقویت عضلات و بهبود وضعیت بدن کمک کرده‌اند، بلکه با جنبه سرگرم‌کننده خود، باعث افزایش انگیزه و تداوم تمرین در کودکان شده‌اند.

پژوهشگران نتیجه گرفتند که تمرینات اصلاحی مبتنی بر بازی، با توجه به جنبه مفرح و انگیزه‌بخش خود، نسبت به تمرینات خشک سنتی تأثیر بیشتری در اصلاح ناهنجاری‌های بدنی دارند. این یافته‌ها حاکی از آن هستند که جایگزینی بازی‌های هدفمند به‌جای تمرینات سنتی می‌تواند به مربیان، والدین و درمانگران در طراحی برنامه‌های اصلاحی کارآمد کمک کند.

نتایج این پژوهش همچنین بر اهمیت پیشگیری تأکید دارند. به‌کارگیری بازی‌های اصلاحی نه‌تنها برای درمان، بلکه برای پیشگیری از بروز ناهنجاری‌های وضعیتی در دوران رشد نیز مفید است. این بازی‌ها با ایجاد حرکت‌های طبیعی، هماهنگی بین عضلات و مفاصل را افزایش می‌دهند و می‌توانند از شکل‌گیری مشکلات ساختاری در بدن جلوگیری کنند.

پژوهشگران با اشاره به برخی محدودیت‌ها تأکید کرده‌اند که بسیاری از مطالعات پیشین از نظر مدت زمان تمرین، تعداد جلسات و پیگیری بلندمدت نتایج دارای کمبود بوده‌اند؛ بنابراین پیشنهاد شده است که تحقیقات آینده به بررسی اثرات ماندگار بازی‌های اصلاحی در دوره‌های طولانی‌تر و با طراحی دقیق‌تر بپردازند. همچنین ضروری است در مطالعات آینده، محیط تمرین، نوع بازی و نقش مربی یا ناظر علمی به‌صورت شفاف گزارش شود تا نتایج قابل‌اعتمادتر و کاربردی‌تر باشند.

شایان ذکر است که اطلاعات جامع و فنی این پژوهش در «مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان» منتشر شده است و یافته‌های آن می‌توانند راهنمای ارزشمندی برای متخصصان تربیت‌بدنی، فیزیوتراپیست‌ها، مربیان ورزشی و حتی والدین باشد تا با رویکردی ساده و جذاب، گامی مؤثر در بهبود سلامت جسمی کودکان و نوجوانان بردارند.

منبع: ایسنا