به گزارش برنا؛ خراسان جنوبی با وجود برخورداری از منابع غنی معدنی، ظرفیت‌های مرزی، فرصت‌های گردشگری و موقعیت ویژه در اتصال شرق ایران به افغانستان، سال‌هاست با مجموعه‌ای از چالش‌ها و تنگناهای ساختاری مواجه بوده که توسعه این استان پهناور و کم‌جمعیت را تحت تأثیر قرار داده است.
پراکندگی شدید جمعیت، محدودیت‌های اقلیمی، ضعف زیرساخت‌ها و درآمد پایین خانوار تنها بخشی از موانع مقابل روی خراسان جنوبی است، با این حال، دولت در سال‌های اخیر تلاش کرده با فعال‌سازی ظرفیت‌های قانونی، مالی و ساختاری، مسیر تازه‌ای برای رشد و سرمایه‌گذاری در استان بگشاید؛ مسیری که با بازنگری سند آمایش و هماهنگی بیشتر دستگاه‌ها و در نظر گرفتن اسناد بالادستی، می‌تواند آینده توسعه استان را متحول کند.
سند آمایش؛ نقشه راهی که نیازمند بازنگری است
سند آمایش سرزمین که پس از سال‌ها مطالعه در سال ۱۳۹۹ به تصویب شورای عالی آمایش رسید، نقشه راه توسعه خراسان جنوبی است و جهت‌گیری‌های کلان را در زمینه استقرار جمعیت، جانمایی فعالیت‌ها و تعیین مزیت‌های منطقه‌ای مشخص می‌کند.
این سند بر پایه مطالعات قبلی، داده‌های جغرافیایی و تحلیل مزیت‌های اقتصادی تدوین شده و همچنان در بخشی از فرایندهای تصمیم‌سازی دستگاه‌ها دخیل است.
اما به گفته رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان، تحولات اقلیمی، تغییرات فناورانه، افزایش تعداد شهرستان‌ها و دگرگونی در ساختار جمعیتی، بازنگری بخش‌هایی از این سند را اجتناب‌ناپذیر کرده است.
کاهش محسوس بارندگی با میانگین حدود ۱۱۰ میلی‌متر در برابر میانگین ۲۳۵ میلی‌متری کشور از مهم‌ترین عواملی است که باید در تصمیم‌سازی‌های کلان زمین‌محور لحاظ شود، این واقعیت اقلیمی بر بخش کشاورزی، برنامه‌ریزی جمعیتی، توسعه صنعتی و حتی انتخاب مناطق مناسب برای سرمایه‌گذاری اثرگذار است.
وسعت و پراکندگی جمعیت استان
تراکم جمعیت در خراسان جنوبی با وسعت ۱۵۱ هزار کیلومتر مربع، تنها ۵.۵ نفر جمعیت در هر کیلومتر مربع است؛ این در حالی است که متوسط کشوری ۵۳ نفر بوده و گستره وسیع و پراکندگی سکونتگاه‌ها باعث شده تا ارائه خدمات عمومی، احداث زیرساخت‌ها و حتی استقرار واحدهای تولیدی در استان چند برابر هزینه‌برتر از استان‌های پرجمعیت باشد.
نمونه این گستره، فاصله حدود هشت ساعته نهبندان تا عشق‌آباد است؛ فاصله‌ای که نشان می‌دهد بسیاری از شهرستان‌ها از مرکز تصمیم‌گیری دور هستند و این مسأله هزینه حمل‌ونقل، قیمت تمام‌شده کالا و زمان اجرای پروژه‌ها را افزایش می‌دهد.
با وجود اینکه استان از نظر ذخایر معدنی و تولیدات کشاورزی ظرفیت‌های قابل توجهی دارد، اما خام‌فروشی همچنان یکی از موانع اصلی ایجاد ارزش افزوده در استان است، کمبود واحدهای فرآوری و صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی از عوامل پایین بودن ارزش افزوده در استان محسوب می‌شود .
طبق آمار مرکز آمار ایران، درآمد ماهانه خانوارهای شهری خراسان جنوبی حدود ۲۱۰ میلیون ریال و خانوار روستایی حدود ۱۱۰ میلیون ریال است؛ ارقامی که این استان را در رتبه‌های پایین درآمدی کشور قرار می‌دهد.
سهم بالای هزینه خوراکی‌ها (۳۳ درصد برای مناطق شهری و ۴۶ درصد روستایی) نشان می‌دهد بخش بزرگی از درآمد خانوار صرف نیازهای اولیه می‌شود و توان پس‌انداز و سرمایه‌گذاری محدود است، این شرایط به طور طبیعی فضای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را نیز محدود می‌کند و نقش دولت را در آغاز پروژه‌های عمرانی پررنگ‌تر می‌سازد.
اقدامات دولت؛ گام‌هایی برای تغییر مسیر توسعه
با وجود چالش‌های متعدد، دولت طی ۲ سال اخیر مجموعه‌ای از اقدامات مالی، قانونی و ساختاری را برای تسهیل توسعه در استان دنبال کرده که برخی از آن‌ها اثرگذاری کوتاه‌مدت و برخی دیگر اثرگذاری بلندمدت دارد.
در همین خصوص رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی از جهش در تخصیص منابع عمرانی با اتکا به اوراق مالی اسلامی خبرداد و گفت: با فعال‌سازی ظرفیت اوراق مالی اسلامی در بند «ب» تبصره ۲ قانون بودجه؛ هزار میلیارد تومان از مردادماه وارد خزانه استان شد که این منابع، امکان تخصیص بیش از ۹۰ درصدی برای ۳۵۰ پروژه عمرانی را فراهم کرده است.
علی بهدانی با بیان اینکه مرحله دوم خرید اوراق نیز انجام شده و ۱۱ هزار میلیارد ریال دیگر به منابع استان افزوده شد، گفت:در مجموع، امکان تخصیص مؤثر بالای ۹۰درصد برای بیش از ۶۰۰ پروژه عمرانی و توسعه‌ای فراهم شده؛ وضعیتی که در سال‌های گذشته سابقه نداشته است و همچنین برای اولین بار در این مقطع زمانی تخصیص پروژه‌های شهرداری‌های استان کامل ابلاغ خواهد شد.
قانون برنامه هفتم توسعه؛ بازگشایی دریچه فرصت‌های تازه به روی استان
وی فعال‌سازی حداکثری ظرفیت منطقه ویژه اقتصادی را یکی از رویکردهای توسعه‌ای دولت در شرق کشور برشمرد و گفت: منطقه ویژه اقتصادی بیرجند اکنون با ۴۵۰ هکتار در مرکز استان و ۱۰۰ هکتار در نقطه صفر مرزی به یکی از مهم‌ترین ابزارهای سرمایه گذاری و تولید تبدیل شده و همچنین معافیت‌های مالیاتی، تسهیل صادرات و واردات و نزدیکی به افغانستان، این منطقه را به یکی از مهم ترین بسترهای سرمایه‌گذاری و تولید تبدیل کرده است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان جنوبی صدور مجوز کولبری به عنوان سازوکار معیشتی جدید را از دیگر اقدامات مهم دولت چهاردهم برای توسعه خراسان جنوبی بیان کرد و گفت: دولت با هدف جلوگیری از مهاجرت، ایجاد درآمد پایدار برای ۱۲ هزار خانوار در شعاع ۵۰ کیلومتری مرز را با صدور مجوز کولبری فراهم کرده است.
بهدانی یادآور شد: واردات ۸۷ قلم کالا با سقف ۹۰ میلیون دلار برای سال ۱۴۰۴ بخشی از این سازوکار جدید است.
وی با تاکید بر استفاده از ظرفیت برنامه هفتم توسعه نیز گفت: قانون برنامه هفتم توسعه فرصت‌های تازه‌ای برای استان ایجاد کرده ، طوری که در بند «پ» ماده ۱۷ قانون برنامه پنج ساله هفتم توسعه به افزایش درآمدزایی و حرکت به سمت خوداتکایی استان‌ها تأکید شده است.
توجه ویژه به نقش خیران؛ رویکرد اثرگذار دولت چهاردهم در مسیر توسعه استان
بهدانی در خصوص ظرفیت بند «خ» ماده ۲۰ قانون برنامه هفتم توسعه نیز اظهار داشت: بر این اساس امکان مشارکت خیران در پروژه‌های عمرانی با برخورداری از اعتبار مالیاتی فراهم شده است.
وی یادآور شد: بر همین اساس در خراسان جنوبی برای سال ۱۴۰۴، حدود هزار و ۲۲۰ میلیارد ریال پروژه تعریف شده که ۶۵۰ میلیارد ریال آن استانی و ۵۷۰ میلیارد ریال ملی است لذا حدود ۲۰ پروژه ملی و استانی روی سایت سازمان برنامه و بودجه برای مشارکت خیرین قابل مشاهده و انتخاب است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان جنوبی تداوم نقش خیران در مسیر توسعه را از دیگر رویکردهای مهم دولت چهاردهم برشمرد و افزود: نقش خیران در خراسان جنوبی بی‌بدیل است؛ به طوری‌که درصد بالایی از فضاهای آموزشی و بخش مهمی از پروژه‌های سلامت و آبرسانی با مشارکت مردمی شکل گرفته است.
خراسان جنوبی در کنار چالش‌های موجود از فرصت‌های مهمی نیز بهره‌مند است؛ اما استفاده از این ظرفیت‌ها نیازمند نقشه راهی به‌روز، دقیق و تطبیق‌یافته با واقعیت‌های جدید اقلیمی و اقتصادی است.
سند آمایش سرزمین، منطقه ویژه اقتصادی، مجوز کولبری، ظرفیت‌های برنامه هفتم و منابع مالی جدید، ابزارهای مهمی هستند که اگر هم‌افزا شوند، می‌توانند بسیاری از گره‌های توسعه در استان را باز کنند.
مسئولیت این خبر با سایت منبع و جامعه ورزشی آفتاب نو در قبال آن مسئولیتی ندارد. خواهشمندیم در صورت وجود هرگونه مشکل در محتوای آن، در نظرات همین خبر گزارش دهید تا اصلاح گردد.
آخرین اخبار ورزشی از فوتبال ایران و باشگاه های جهان را در سایت ورزشی آفتاب نو بخوانید
|
مطالب پیشنهادی از سراسر وب |
