پیوندهای پنهان میان این اختلال های روانی با ژنتیک کشف شد

کد خبر: ۲۸۹۱۳۷

تاریخ انتشار: پنجشنبه ۲۰ آذر ۱۴۰۴ – ۱۸:۰۰

به گزارش بهداشت نیوز، تحلیل و بررسی بیش از یک میلیون نفر نشان می‌دهد که اختلالات سلامت روان در پنج دسته قرار می‌گیرند، که هر یک به مجموعه‌ای خاص از تنوع‌های ژنتیکی مرتبط هستند.

به نقل از نیچر، روان‌پزشکان مدت‌ها به راهنماهای تشخیصی تکیه کرده‌اند که بیشتر شرایط سلامت روان را جدا از یکدیگر در نظر می‌گیرند برای مثال افسردگی، به‌عنوان اختلالی جدا از اضطراب فهرست شده است. اما یک تحلیل ژنتیکی از بیش از یک میلیون نفر نشان می‌دهد که مجموعه‌ای از شرایط روان‌پزشکی ریشه‌های زیستی مشترک دارند.

نتایج، که به تازگی در مجله نیچر منتشر شده است، نشان می‌دهد که افراد با بیماری‌های ظاهرا متفاوت اغلب بسیاری از تنوعات ژنتیکی مشترک در چند بیماری را به اشتراک می‌گذارند. این تحلیل دریافت که ۱۴ اختلال روان‌پزشکی اصلی، در پنج دسته قرار می‌گیرند، که هر یک با مجموعه‌ای مشترک از عوامل خطر ژنتیکی مشخص می‌شوند. برای مثال دسته عصب‌رشدی، شامل هر دو اختلال بیش‌فعالی/کم‌توجهی و اوتیسم می‌شود، که کتاب‌های راهنمای روان‌پزشکی آن‌ها را به‌عنوان اختلال‌های جداگانه طبقه‌بندی می‌کنند.

اندرو گروتسینگر متخصص ژنتیک روانپزشکی می‌گوید: بسیاری از اختلال‌های به‌ظاهر منفرد، در نهایت بیش از آنکه متفاوت باشند، همپوشانی دارند، و این باید به بیماران امید بدهد. می‌توانید ناامیدی را بر چهره کسی ببینید وقتی به او پنج اختلال متفاوت به‌جای یک مورد نسبت می‌دهید.

گروتسینگر می‌گوید کار گروه او از آن جایی نشات گرفت که مشاهده کردند افرادی که یک اختلال برای آنها تشخیص داده می‌شود به‌شدت با این احتمال روبه‌رو هستند که اختلال دیگری نیز برای آنها تشخیص داده شود. برای مثال، پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که بیشتر افراد تشخیص داده‌شده با افسردگی همچنین تشخیص اختلال اضطراب فراگیر تشخیص گرفته‌اند و برعکس.

برای دانستن اینکه آیا توضیح زیستی برای این همبستگی‌ها وجود دارد، گروتسینگر و همکارانش داده‌های ژنومی بیش از یک میلیون نفر با شرایط روان‌پزشکی و میلیون‌ها فرد سالم کنترل را تجمیع کردند.

پژوهشگران دریافتند که ۱۴ اختلال سلامت روان که مورد مطالعه قرار داده‌اند عموما در پنج دسته متمایز قرار می‌گیرند و هر یک نمایه ژنتیکی خاص خود را دارند.

یک دسته اسکیزوفرنی/اختلال دوقطبی بود؛ یک دسته «درونی‌سازی» که شامل افسردگی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه است؛ یک دسته عصب‌رشدی؛ و یک دسته وسواسی که شامل اختلال وسواس فکری-عملی و بی‌اشتهایی می‌شود. دسته نهایی شامل اختلالات مصرف مواد مانند اختلال مصرف الکل و وابستگی به نیکوتین است.

افرادی که نمایه ژنتیکی‌شان با یک دسته خاص مطابقت دارد در معرض خطر بالاتر هر یک از اختلال‌های آن دسته هستند. محرک‌های ژنتیکی و محیطی دیگر نیز بر خطر اثر می‌گذارند.

سپس گروه او از دسته‌هایی که شناسایی کرده بودند به ۲۳۸ ناحیه ژنومی خاص رسیدند که با دست‌کم یکی از این دسته‌های مشترک مرتبط بودند.

برای مثال، پژوهشگران دریافتند که یک ناحیه بر روی کروموزوم ۱۱ خطر ژنتیکی برای هشت اختلال جداگانه را افزایش می‌دهد، زیرا آن ناحیه ژن‌هایی را کد می‌کند که به سیگنال‌دهی دوپامین مرتبط هستند. پژوهشگران همچنین یک دسته شناسایی کردند، که آن را عامل آسیب‌شناسی روانی عمومی یا عامل p نامیدند، که یک آسیب‌پذیری ژنتیکی مشترک در تقریباً همه اختلالات روان‌پزشکی را نمایندگی می‌کند.

آنها دریافتند بسیاری از ژن‌های مرتبط‌کننده این اختلالات به‌شدت در رشد مغز جنینی دخیل هستند، که نشان می‌دهد بذرهای زیستی بیماری روان‌پزشکی در نخستین مراحل زندگی کاشته می‌شوند. اما تفاوت‌هایی میان دسته‌ها نیز وجود داشت.

برای مثال، دسته اسکیزوفرنی/دوقطبی به ژن‌هایی مرتبط است که در سلول‌های مغزی به نام نورون‌های تحریکی بیان می‌شوند که سیگنال‌های الکتریکی می‌فرستند، در حالی که دسته درونی‌سازی به سلول‌هایی به نام الیگودندروسیت‌ها مرتبط است که این نورون‌ها را حمایت و عایق می‌کنند.

این یافته‌ها می‌توانند پیامدهای بزرگی برای چگونگی طبقه‌بندی اختلالات سلامت روان داشته باشند، و این حوزه را به‌سوی سامانه‌ای مبتنی بر زیست‌شناسی سلولی به‌جای مشاهده علائم حرکت دهد.

منبع: ایسنا