تغییر سبک زندگی ایرانی پشت درهای بسته مهدکودک‌ها

آفتاب نو– مادران شاغلی که برای به دنیا آوردن فرزندشان به مرخصی می‌روند، معمولاً منتظرند تا کودکشان به اصطلاح «از آب و گل دربیاید» تا برگردند سر کارشان.

سن از آب و گل در آمدن بچه البته برای هر مادری تعریفی دارد. اما وجه اشتراک در این است که بعد از آن سن، بسیاری از مادر‌ها کودکشان را به مهدکودک می‌سپارند.

انتخابی که برای خانواده‌های دغدغه‌مند در مباحث تربیتی و فرهنگی، گاهی بسیار دشوار می‌شود.

بررسی تجربه‌های میدانی مادران و مربیان مهدکودک می‌تواند تصویری واقعی‌تر از وضعیت نگهداری کودکان در این مراکز ارائه دهد؛ تصویری که گاه با استاندارد‌های اعلام‌شده فاصله‌ای جدی دارد. اظهارات یکی از مربیان مهدکودک، حاکی از وجود رویه‌هایی نگران‌کننده در برخی مهدهاست که مستقیماً سلامت جسمی و روانی کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در این گزارش به برخی از این نقد‌ها از زبان کسی می‌پردازیم که به عنوان یک مربی آموزش‌دیده در مهدکودک فعالیت داشته است.

غذای کافی نداریم

به گفتهٔ این مربی، یکی از مشکلات رایج، بی‌توجهی به نیاز‌های اولیهٔ کودکان است. او اشاره می‌کند که در برخی مهدکودک‌ها، اگر کودکان در وعدهٔ غذایی سیر نشوند یا مدتی بعد از صرف غذا گرسنه شوند «دوباره به آنها غذا داده نمی‌شود.»

این موضوع نشان می‌دهد که برنامه‌های تغذیه در بعضی مهدکودک‌ها نه بر اساس نیاز واقعی کودک، بلکه صرفاً بر پایهٔ نظم اداری یا محدودیت‌های از پیش تعیین‌شده اجرا می‌شود. در حالی که در سنین پایین، احساس گرسنگی می‌تواند منجر به بی‌قراری، اضطراب و حتی اختلال در رشد کودک شود.

تعویض پوشک فقط برای تحویل

مسئلهٔ دیگری که در گفته‌های این مربی برجسته است، عدم رسیدگی به بهداشت فردی کودکان است. به گفتهٔ این مربی، اگرچه مهد‌ها هزینهٔ پوشک را جداگانه از والدین دریافت می‌کنند یا شهریهٔ کودک پوشکی را بیشتر محاسبه می‌کنند، در برخی مهد‌ها «پوشک بچه‌ها سر وقت عوض نمی‌شود. نزدیک سر رسیدن والدین و تحویل دادن کودک، پوشک او تعویض می‌شود.»

چنین رفتاری نه‌تنها سلامت جسمی کودک را به خطر می‌اندازد، بلکه نشان‌دهندهٔ نادیده گرفتن کرامت انسانی کودک است. بی‌توجهی به بهداشت، می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های پوستی و عفونت‌ها شود و اثرات منفی بلندمدتی بر احساس امنیت کودک بر جای بگذارد.

خشونت در مقابل لجبازی کودک

بخش نگران‌کننده‌تر این روایت، به نحوهٔ برخورد با رفتار‌های طبیعی کودکان مربوط می‌شود. این مربی توضیح می‌دهد که وقتی «بچه‌های کوچک لجبازی می‌کردند»، در برخی موارد «با آنها با خشونت برخورد می‌شد.»

لجبازی و مقاومت رفتاری، بخشی طبیعی از رشد کودک است و برخورد خشن با آن نه‌تنها مشکل را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند باعث ترس، سرکوب احساسات و آسیب روانی شود. استفاده از خشونت در محیطی که باید امن‌ترین فضای کودک بعد از خانه باشد، نشان‌دهندهٔ ضعف آموزش و نبود نظارت درست بر عملکرد مربیان است.

وقت خواب است، با داروی خواب‌آور

در کنار این موارد، این مربی به مسئله‌ای بسیار حساس نیز اشاره می‌کند؛ موضوعی که هرچند تجربهٔ مستقیم او نبوده، اما آن را از دیگر مربیان مهد و مادران شنیده است. اما اشارهٔ او به شنیده‌هایش از سایر مهد‌ها نشان می‌دهد که این مشکلات محدود به یک مورد خاص نیست و نیازمند توجه و نظارت جدی‌تر نهاد‌های مسئول است.

به گفتهٔ او، در برخی مهدکودک‌ها «به بچه‌ها دارو‌های خواب‌آور می‌دهند تا سر ظهر بخوابند». حتی طرح چنین موضوعی، زنگ خطری جدی است. استفاده از دارو برای کنترل رفتار یا برنامهٔ خواب کودک، مصداق آشکار نقض حقوق کودک و رفتاری غیرحرفه‌ای و خطرناک است.

ضمن آنکه خواب شب را که نقش مهمی در سلامت و رشد کودک دارد، دچار نقص می‌کند.

لطفاً این صدا را بشنوید

همین مربی، مهدکودکی را نیز معرفی می‌کند که مدیر آن از منابع مالی شخصی خودش و همسرش برای مدیریت بهتر و ارائهٔ خدمات مناسب به کودکان هزینه می‌کند و دلسوزانه و مسئولانه از آنها مراقبت می‌کند؛ گویی هر کدام از کودکان حاضر در مهد، فرزند خودش هستند.

اما در مجموع، اظهارات بعضی از مادران، تصویری نگران‌کننده از برخی مهدکودک‌ها ترسیم می‌کند؛ مراکزی که با دریافت هزینه‌های گزاف از والدین، به جای پاسخ‌گویی به نیاز‌های کودکان، گاه به سمت ساده‌سازی کار خود به بهای آسیب به کودک حرکت می‌کنند.

این تجربیات بار دیگر ضرورت نظارت مستمر و دقیق بر مهدکودک‌ها، آموزش تخصصی مربیان و جدی گرفتن صدای افرادی را یادآوری می‌کند که از درون این سیستم، واقعیت‌ها را روایت می‌کنند؛ یا مادرانی هستند که زخم چنین رفتار‌هایی را بر پیکر کوچک و روح لطیف فرزندشان دیده‌اند.

منبع: فارس