وقتی یک سردخانه حتی برای چند ساعت از کار بیفتد، محصولاتی که با هزینه زیاد ذخیره شده‌اند ممکن است به‌سرعت فاسد شوند. به همین دلیل، دانستن این‌که چه قطعاتی باید همیشه در انبار قطعات یدکی سردخانه موجود باشد، یک ضرورت جدی برای هر سردخانه‌دار است، نه یک انتخاب اختیاری.

فروش ویژه ماشین اصلاح مو GODFREY مدل Profession

قیمت: 359000 تومان

در این مطلب، بر اساس معتبرترین اطلاعات تخصصی و تجربه عملی در پروژه‌های برتر سردخانه کشور، توضیح می‌دهیم کدام قطعات یدکی موردنیاز سردخانه باید همیشه در انبار باشد و چرا وجود آن‌ها از توقف‌های پرهزینه جلوگیری می‌کند. هدف ارائه راهکاری کاربردی برای مدیریت اصولی قطعات یدکی در سردخانه است.

اهمیت داشتن انبار قطعات یدکی در سردخانه

سردخانه زمانی ارزش واقعی خود را نشان می‌دهد که بدون کوچک‌ترین توقف، ۲۴ ساعته کار کند. اما خرابی قطعات جزء جدایی‌ناپذیر سیستم‌های برودتی است و اگر قطعه‌ای در زمان مناسب در دسترس نباشد، کل جریان سرمایش متوقف می‌شود. این توقف، به‌ویژه زمانی که اتاق سردخانه پر از محصول باشد، می‌تواند ضررهای سنگین و گاه جبران‌ناپذیری ایجاد کند. برای همین است که نگهداری قطعات یدکی در سردخانه نه یک اقدام اضافی بلکه بخشی از مدیریت حرفه‌ای و استاندارد تأسیسات برودتی محسوب می‌شود.

در بسیاری از خرابی‌ها، تعمیرکار قطعه‌ای همراه ندارد و تأمین قطعه از بازار نیز زمان‌بر است. وجود قطعات یدکی در انبار باعث می‌شود تعمیر و راه‌اندازی مجدد سیستم در کوتاه‌ترین زمان انجام شود و ریسک توقف سیستم، 10 درصد کاهش پیدا کند (منبع). 

 در ادامه بررسی می‌کنیم قطعات یدکی در سردخانه شامل چه تجهیزاتی است و کدام یک در اولویت نگهداری قرار دارند.

“Spare parts are held as inventory to support product maintenance in order to reduce downtime and extend the lifetime of products.”

به نقل از مجله علمی Sustainability، «قطعات یدکی به‌عنوان موجودی انبار نگهداری می‌شوند تا از عملیات نگهداری تجهیزات پشتیبانی کنند؛ هدف این کار کاهش زمان توقف و افزایش عمر مفید دستگاه‌هاست.»

چه قطعاتی باید همیشه در انبار سردخانه موجود باشد؟

در یک سردخانه، برخی قطعات نقش اصلی را در سیستم دارند و خرابی آن‌ها می‌تواند کل چرخه تبرید را متوقف کند. بعضی دیگر قطعات مصرفی هستند که در هر سرویس دوره‌ای باید تعویض شوند. به همین دلیل انبار سردخانه باید ترکیبی از قطعات حیاتی و قطعات پرمصرف باشد تا در هر شرایطی بتوان سیستم را بدون تأخیر دوباره راه‌اندازی کرد. جدول زیر به صورت خلاصه، این قطعات را در یک نگاه، بررسی می‌کند.

در ادامه مهم‌ترین این قطعات را مرور می‌کنیم.

فن‌ سردخانه (اواپراتور و کندانسور)

فن‌ها معمولا عمر محدودی دارند و پس از مدتی می‌سوزند. این قطعه تعمیرپذیر نیست و باید کاملاً تعویض شود. خرابی یک فن در اواپراتور یا کندانسور، ظرفیت سرمایش را به‌شدت پایین می‌آورد. بنابراین برای هر واحد فن، وجود یک نمونه یدکی در انبار ضروری است.

فیلتر درایر / کر درایر

این قطعه مصرفی است و در هر سرویس دوره‌ای باید تعویض شود. در صورت بروز نشتی، خرابی کمپرسور یا هر نوع آلودگی در مسیر مبرد، فیلتر باید سریع عوض شود. نبود فیلتر درایر باعث آسیب جدی به کل سیکل تبرید خواهد شد.

“Filter driers are indispensable in maintaining the cleanliness and dryness of refrigerants, thereby safeguarding the entire cooling system from potential damage and inefficiencies.”

به نقل از Tunelgroup Cooling Systems، «فیلتر درایرها در حفظ پاکی و خشکی مبردها ضروری هستند و بدین‌وسیله از کل سیستم سرمایشی در برابر آسیب‌ها و کاهش بازدهی محافظت می‌کنند.»

گاز مبرد (R22 یا R404)

نشتی مبرد در اکثر سردخانه‌ها اجتناب‌ناپذیر است. برای شارژ اولیه پس از تعمیر یا در سرویس دوره‌ای، باید کپسول مبرد در انبار موجود باشد. نبود گاز سردخانه یعنی ادامه کار سیستم غیرممکن است.

کمپرسور یدکی (استندبای)

کمپرسور اصلی‌ترین قطعه سیکل تبرید است و خرابی آن یعنی توقف کامل سردخانه. در سردخانه‌های بزرگ یا سردخانه‌هایی که امکان انتقال فوری کالا به یک سردخانه دیگر ندارند، داشتن یک کمپرسور یدکی ضروری است. کمپرسور، اولین قطعه‌ای است که بر اثر فشار کاری بالا دچار خرابی یا سوختگی می‌شود و در ساعات غیراداری تأمین آن بسیار دشوار است.

به نقل از برودت کار اطلس، صفحات سوپاپ با کیفیت بالا می‌توانند توقف کمپرسور را به حداقل برسانند، مصرف انرژی را کاهش دهند و هزینه‌های نگهداری را پایین بیاورند.

بوبین شیر برقی

بوبین شیر برقی از قطعات پرمصرف و آسیب‌پذیر است. این قطعه بر اثر ضربه، نوسان برق یا فرسودگی می‌سوزد و باعث به‌هم‌ریختن کنترل مبرد در سیکل می‌شود. وجود حداقل یک بوبین اضافه ضروری است.

سوزن اکسپنشن (شیر انبساط)

اکسپنشن نقش کلیدی در تنظیم میزان ورود مبرد به اواپراتور دارد. خرابی سوزن اکسپنشن موجب سرد نکردن اتاق یا یخ‌زدگی شدید می‌شود. از آن‌جا که این قطعه حساس و دقیق است، داشتن یک نمونه اضافی توصیه می‌شود.

المنت برفک‌زدایی و المنت دور درب

در سردخانه‌های زیر صفر، المنت نقش حیاتی دارد. خرابی المنت باعث یخ‌زدگی اواپراتور یا گیر کردن درب می‌شود. هر دو مورد می‌توانند باعث توقف کامل سیستم شوند.

ترموستات سردخانه

ترموستات وظیفه کنترل دما را دارد. خرابی آن باعث تغییرات شدید دمایی و آسیب به محصولات می‌شود. ترموستات نسبت به ضربه، گرما و رطوبت حساس است و وجود یک عدد یدکی ضروری است.

کنتاکتور تابلو برق

کنتاکتور مسئول قطع و وصل جریان برق سیستم است و در اثر کارکرد مستمر یا افزایش لحظه‌ای جریان می‌سوزد. تعداد کنتاکتورهای یدکی باید متناسب با تعداد کنتاکتورهای نصب‌شده باشد.

کنترلرهای فشار (لوپرشر، های‌پرشر، کنترل روغن)

این کنترلرها از کمپرسور و قطعات گران‌قیمت سیستم محافظت می‌کنند. خرابی آن‌ها می‌تواند باعث خاموش‌شدن بی‌دلیل سیستم یا ادامه کار در شرایط خطرناک شود. وجود حداقل یک نمونه یدکی از هرکدام ضروری است.

روغن کمپرسور

در زمان نشتی یا تعمیر کمپرسور، نیاز به شارژ یا تعویض روغن وجود دارد. عدم وجود روغن سازگار با نوع مبرد می‌تواند باعث خرابی سریع کمپرسور شود.

سیستم‌های سردخانه معمولا با خرابی‌های تکراری و قابل‌پیش‌بینی روبه‌رو می‌شوند. داشتن قطعات یدکی در انبار باعث می‌شود تعمیرکار بتواند همان لحظه قطعه را جایگزین کند و نیازی به سفارش فوری یا انتظار تا روز بعد نباشد. نتیجه این کار، کاهش چشمگیر زمان توقف و جلوگیری از فساد محصولات است.

به صورت کلی، داشتن قطعات یدکی ضروری در انبار سردخانه، مزایای زیر را به همراه دارد:

• امکان تعمیر فوری در اولین مراجعه تعمیرکار: تعمیرکار بدون نیاز به سفارش قطعه می‌تواند سیستم را همان لحظه دوباره راه‌اندازی کند.
• جلوگیری از توقف‌های شبانه و خارج از ساعات کاری: خرابی‌های شبانه معمولاً بحرانی‌ترند؛ قطعات یدکی مانع خواب سیستم تا روز بعد می‌شوند.
• کاهش خسارت ناشی از گرم شدن اتاق سردخانه: وقتی دما بالا می‌رود، کیفیت محصول به‌سرعت افت می‌کند؛ قطعات یدکی مانع این اتفاق می‌شوند.
• پیشگیری از تبدیل خرابی کوچک به خرابی بزرگ: نبود یک قطعه ساده مثل بوبین شیر برقی می‌تواند به خاموشی کامل سیستم منجر شود.
• صرفه‌جویی اقتصادی در نگهداری و تعمیرات: هزینه خرید قطعه یدکی بسیار کمتر از هزینه توقف سیستم و از بین رفتن محصول است.
• افزایش پایداری و عمر تجهیزات سردخانه: تعویض به‌موقع قطعات مصرفی از فشار روی کمپرسور و سایر تجهیزات جلوگیری می‌کند.

جمع‌بندی: چرا داشتن انبار قطعات یدکی برای سردخانه ضروری است؟

در هر سردخانه، حتی نبودن یک قطعه کوچک می‌تواند خسارت مالی سنگین داشته باشد. همان‌طور که دیدیم، دانستن این‌که چه قطعاتی باید همیشه در انبار قطعات یدکی سردخانه موجود باشد؟ نقش مستقیمی در کاهش ریسک خرابی، جلوگیری از توقف سیستم و حفظ ارزش محصولات ذخیره‌شده دارد. بسیاری از قطعات، مثل فن، فیلتر درایر، کنترلر فشار یا ترموستات، قطعات مصرفی یا آسیب‌پذیری هستند که خرابی آن‌ها کاملاً قابل‌پیش‌بینی است. برخی دیگر، مثل کمپرسور و المنت، قطعات حیاتی‌اند که نبودشان به‌معنی از دست رفتن سرمایش است.

داشتن یک انبار یدکی استاندارد باعث می‌شود تعمیرکار در هر ساعت از شبانه‌روز بتواند سردخانه را دوباره راه‌اندازی کند و زمان توقف سیستم به حداقل برسد. این کار نسبت به هزینه‌های توقف تولید، فساد کالا و خرید اضطراری قطعات بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است. به همین دلیل مدیریت اصولی قطعات یدکی، بخشی اساسی از بهره‌برداری حرفه‌ای سردخانه‌ها و صنایع برودتی محسوب می‌شود.