آفتاب نو – یکتا فراهانی: دنبالهدار ۳I/ATLAS نه متولد خورشید است و نه به آن تعلق دارد. این مهمان کیهانی آمده، دیده شده و حالا در حال رفتن است؛ اما پرسش بزرگ اینجاست: آیا میتوان پیش از رفتنش، به او رسید؟
کشف اجرامی که از بیرون منظومه شمسی به دیدار ما میآیند، یکی از هیجانانگیزترین رویدادهای نجومی سالهای اخیر است. این اجرام، حامل اطلاعاتی دستنخورده از ستارگان دیگرند؛ موادی که هرگز در نزدیکی خورشید شکل نگرفتهاند.
دنبالهدار ۳I/ATLAS
دنبالهدار ۳I/ATLAS که بهتازگی شناسایی شده، سومین جرم میان ستارهای تأییدشده در تاریخ رصدهای بشر است. سرعت بسیار بالا، مسیر غیرمعمول و ترکیب شیمیایی ناشناختهاش باعث شده توجه اخترشناسان سراسر جهان به آن جلب شود. اما این دیدار، بسیار کوتاه است؛ و زمان، بزرگترین دشمن دانشمندان برای مطالعه این مسافر اسرارآمیز به شمار میرود.
بیشتر بخوانید:
دنبالهداری که از آنِ ما نیست
برخلاف دنبالهدارهای معمول که در حاشیه منظومه شمسی شکلگرفتهاند، ۳I/ATLAS از جایی بسیار دورتر آمده است؛ از فضای میان ستارگان. مسیر حرکت آن بهگونهای است که نشان میدهد هرگز بهدور خورشید نخواهد چرخید و پس از عبور، منظومه شمسی را برای همیشه ترک میکند.
این موضوع بهتنهایی کافی است تا آن را به یک جرم کیهانی استثنایی تبدیل کند؛ نمونهای واقعی از مواد سازنده منظومههای ستارهای دیگر.
سرعتی که تعقیب را تقریباً ناممکن میکند
یکی از بزرگترین چالشها در برابر دانشمندان، سرعت فوقالعاده بالای این دنبالهدار است. ۳I/ATLAS با سرعتی بسیار بیشتر از اجرام معمول منظومه شمسی حرکت میکند؛ آنقدر سریع که هیچ فضاپیمای آمادهای نمیتواند بهسادگی به آن برسد یا هم مسیرش شود.
ساخت، آزمایش و پرتاب یک فضاپیما معمولاً سالها زمان میبرد؛ زمانی که ۳I/ATLAS اصلاً در اختیار بشر قرار نمیدهد.
آیا امکان «رهگیری» این مهمان کیهانی وجود دارد؟
امکان «رهگیری» این مهمان کیهانی به شکل مستقیم و کلاسیک وجود ندارد. دانشمندان میدانند که دیگر برای پرتاب یک مأموریت اختصاصی جهت تعقیب این دنبالهدار دیر شده است. اما این به معنای ازدسترفتن کامل فرصت نیست.
بهجای تعقیب، پژوهشگران سراغ روشهای هوشمندانهتر رفتهاند. برخی فضاپیماهای فعال در منظومه شمسی ممکن است از میان گازها و ذرات دنبالهدار عبور کنند؛ فرصتی نادر برای نمونهبرداری غیرمستقیم از موادی که میلیاردها سال پیش در جایی دیگر شکلگرفتهاند.
همچنین تلسکوپهای فضایی و زمینی، شبانهروز در حال رصد این جرم هستند تا ترکیب شیمیایی، رفتار و ساختار آن را بررسی کنند.
اهمیت ۳I/ATLAS
مطالعه این دنبالهدار میتواند به دانشمندان کمک کند بفهمند:
منظومههای ستارهای دیگر چگونه شکل میگیرند و مواد اولیه سیارات در نقاط دیگر کهکشان چه تفاوتی با منظومه شمسی دارند.
اما آیا ترکیبات آلی که پایههای شکلگیری حیات هستند، در جهان رایجاند یا نادر؟
عبور سریع این دنبالهدار، یک هشدار مهم برای آینده است. بسیاری از دانشمندان معتقدند بشر باید فضاپیماهایی «آمادهباش» در فضا داشته باشد؛ ابزارهایی که بتوانند در صورت کشف مهمانان میان ستارهای بعدی، فوراً وارد عمل شوند.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0