در گفت‌و‌گو با آنا مطرح شد

شجاع احمدوند، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا درباره میزان اثرگذاری خروجی پژوهش‌های دانشگاهی در حل نیاز‌های جامعه، اظهار کرد: به‌طور کلی ما با دو نوع پژوهش مواجه هستیم. بخشی از پژوهش‌ها را خود دانشگاه‌ها انجام می‌دهند و نتایج آن را در اختیار جامعه و بخش‌های اجرایی قرار می‌دهند و بخشی دیگر، پژوهش‌هایی است که بر اساس درخواست مستقیم دستگاه‌های اجرایی تعریف می‌شود.

وی افزود: هدف از نشست‌ها و تعامل‌های مشترک میان دانشگاه و جامعه نیز تقویت همین ارتباط نهادی است؛ ارتباطی که در برخی حوزه‌ها موفق بوده و در برخی دیگر هنوز آن‌طور که باید شکل نگرفته است.

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به تجربه این دانشگاه در ارائه راهکار‌های سیاستی گفت: ما در دانشگاه علامه طباطبائی تاکنون حدود ۲۰ توصیه سیاستی مشخص و کاربردی به بخش‌های دولتی ارسال کرده‌ایم؛ توصیه‌هایی که حتی در مواردی از سوی رئیس‌جمهور، دفتر ایشان یا معاون اول به دستگاه‌های اجرایی ارجاع داده شده است.

وی تصریح کرد: با این حال، واقعیت این است که میزان بهره‌برداری دستگاه‌های اجرایی از این توصیه‌ها هنوز با انتظارات ما فاصله زیادی دارد. اگر قرار باشد خروجی‌های علمی دانشگاه‌ها بدون پیگیری اجرایی باقی بماند، طبیعی است که به مرور انگیزه دانشگاه‌ها برای ورود به مسائل کشور کاهش پیدا کند.

پژوهش باید به نشست، قرارداد و بودجه ختم شود

احمدوند تأکید کرد: وقتی دانشگاه ایده‌ای ارائه می‌دهد، انتظار این است که دست‌کم چند نشست تخصصی برگزار شود، گفت‌و‌گو شکل بگیرد و در نهایت به قرارداد و تعریف پروژه برسد. دانشگاه یک نهاد علمی است، هزینه دارد و با انگیزه و حداقل منابع نمی‌تواند مأموریت‌های سنگین حل مسئله را بر عهده بگیرد.

وی افزود: ارائه ایده باید متعاقب خود، ورود دستگاه اجرایی، انعقاد قرارداد و اختصاص بودجه داشته باشد تا کار به‌صورت جدی پیش برود.

پروژه‌های سفارشی؛ رضایت دوطرفه دانشگاه و دولت

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به تجربه موفق پروژه‌های سفارشی، گفت: بخشی از پروژه‌ها بر اساس درخواست مستقیم دستگاه‌های اجرایی تعریف می‌شود که در این حوزه تجربه بهتری داریم. برای مثال، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از دانشگاه علامه درخواست همکاری برای طراحی دستیار هوش مصنوعی برای برخی دستگاه‌ها داشت.

وی ادامه داد: در این نوع همکاری‌ها، چون پروژه بر اساس نیاز واقعی دستگاه تعریف شده، منابع مالی لازم نیز تأمین می‌شود و دانشگاه هم ظرفیت علمی خود را به‌طور کامل در اختیار قرار می‌دهد، به همین دلیل رضایت هر دو طرف حاصل می‌شود.

مشکل اصلی؛ نبود قرارداد‌های نهادی

احمدوند با اشاره به یکی از چالش‌های جدی تعامل دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی، گفت: یکی از مشکلات فعلی این است که بسیاری از قرارداد‌ها هنوز جنبه نهادی ندارند. یعنی به‌جای اینکه دستگاه اجرایی با خود دانشگاه قرارداد ببندد، گاهی با اشخاص حقیقی وارد همکاری می‌شود.

وی افزود: در حالی‌که اگر قرارداد با نهاد دانشگاه منعقد شود، هم کیفیت اجرای طرح بالاتر می‌رود، هم نظارت نهادی جدی‌تری وجود دارد، هم دانشگاه به‌عنوان یک نهاد پاسخگو وارد میدان می‌شود و هم انتقال منابع مالی شفاف‌تر و نظام‌مندتر انجام می‌شود.

حرکت رو به جلو؛ اما هنوز رضایت‌بخش نیست

رئیس دانشگاه علامه طباطبائی در پایان گفت: روند همکاری‌های نهادی میان دانشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرایی به‌تدریج در حال شکل‌گیری است، اما هنوز با وضعیت مطلوب فاصله داریم و نیازمند اصلاح جدی در نگاه به نقش دانشگاه در حل مسائل کشور هستیم.