آفتاب نو– دیوان حافظ، انار دانه کرده، هندوانه قاچ خورده، خانه‌های گرم و آجیل‌های شور و شیرین و دورهمی خانواده در خانه بزرگتر‌ها مراعات النظیر چند صدساله مردمی است که شب اول زمستان، پیروزی روشنی بر تاریکی را جشن می‌گیرند و تا دیروقت کنار هم می‌نشینند. یکی از رسم‌های دوست داشتنی در شب یلدا قطعاً حافظ خوانی یا تفال بر آن است. اتفاقی که گاهی به یک چالش جدی برای اعضای خانواده تبدیل می‌شود و کمتر کسی جرأت می‌کند تا با اعتماد به نفس، بدون تپق و به شکل سلیس و روان اشعار لسان الغیب را بخواند تا این رسم قدیمی به بهترین شکل ممکن ادا شود؛ برای همین هم خیلی‌ها ترجیح می‌دهند یا به دیگران این وظیفه را محول کنند یا به طور کل قید حافظ خوانی را بزنند. به همین بهانه در روز فرا رسیدن شب چله تصمیم گرفتیم تا از راهکار‌هایی حرف بزنیم که لذت خواندن و فهمیدن غزل‌های این شاعر بزرگ را شیرین‌تر می‌کند و بیشتر از اینکه خواندن آن به یک چالش دشوار تبدیل شود، یک رسم دوست داشتنی باشد که انجام هر باره‌اش یادمان بیندازد که به راستی فارسی شکر است و عشق و رندی شاعرهایش چاشنی شیرینی آن!

قبل از بلند خواندن غزل را برای خودتان زمزمه کنید

یکی از رسم‌هایی که یلدا را ایرانی‌تر می‌کند این است که خیلی‌های به جای اسکرول کردن صفحه موبایل تصمیم می‌گیرند سراغ حافظ خوانی و حتی در بعضی از موارد سروقت شاهنامه خوانی هم بروند. برای همین هم بعضی‌ها تصمیم می‌گیرند یک فاتحه نثار غزلسرای شیراز بکنند و تفالی بزنند و بعضی دیگر به انتخاب خودشان دیگران را به یک غزل مهمان کنند؛ اما نکته اینجاست که ادبیات کلاسیک، این روز‌ها به خاطر کمی دور بودن از زبان معیار ما شاید برای عده‌ای دشوار به نظر برسد و خیلی‌ها به خاطر احتمال خوانش غلط آن اعتماد به نفسشان را برای شعرخوانی از دست بدهند برای همین بسیاری پیشنهاد می‌کنند به جای منصرف شدن بهتر است پیش از مهمانی و شعر خواندن در جمع غزلی را که از قبل انتخاب کرده‌اند چند دور آهسته برای خودشان مرور کنند یا اگر فرصت دارند از روی اپلیکیشن‌های حافظ خوانی که دارای نسخه گویاست یک بارخوانش درست این غزل را گوش کنند تا موقع خواندن دچار لکنت یا تپق نشوند.

دور رسم الخط‌های دشوار را خط بکشید

یکی از دلایل مهمی که باعث می‌شود تا خیلی‌هایمان و علی الخصوص نسل جدید از خواندن حافظ طفره بروند و آن را مسبب بسیاری از غلط خواندن‌هایشان بدانند حافظ خوانی از روی نسخ قدیمی و رسم الخط‌های تحریری است که قرائت آن را بیش از پیش دشوار می‌کند؛ پس پیشنهاد ما برای شما این است که سروقت دیوان‌هایی بروید که خط خوانایی دارند و یا حداقل از نسخ دیجیتالی روی موبایل استفاده کنید که در آنها از علائم نگارشی و سجاوندی استفاده شده، این اتفاق باعث می‌شود که شما یک خوانش به مراتب روان‌تر و راحت‌تر داشته باشید.

غزل را زخمی نکنید و تمامش کنید

یکی از توصیه‌هایی که اهالی شعر و ادب درباره خوانش و فهم متون سخت و دشوار دارند این است که موقع خواندن به محض برخوردن به یک واژه دشوار سریع ناامید نشوید و دست از ادامه دادن برندارید. چون این کار ممکن است در غزل‌های بعدی هربار تکرار شود و این نصفه و نیمه رها کردن می‌تواند از شما یک مخاطب سرخورده به جا بگذارد که دیگر در خودش اعتماد به نفس حافظ خوانی نمی‌بیند. جای این کار بهتر است به هر دلیلی از روی آن لغت عبور کرده و به این فکر کنید که برای رسیدن به لذت و فهم غزل لازم نیست شما معنی و تلفظ درست تک تک واژه‌ها را بدانید و همین که شما معنای کلی بیت یا تمام اشعار را دریافت کنید به سر منزل مقصود رسیده و پروژه روخوانی را با موفقیت به ثمر رسانده‌اید.

چطور فال حافظ را تفسیر کنیم؟

یکی دیگر از اتفاقات که حول محور دیوان لسان الغیب در شب یلدا رقم می‌خورد فال گرفتن مهمان‌ها با اشعار حافظ است اتفاقی که خیلی‌ها بعد از خواندن غزل، چالش دیگرشان این است که چطور جواب تفالشان را بگیرند و چگونه آن را تفسیر کنند. اما نکته‌ای که پیش از تمام اینها همه ما باید به آن توجه کنیم وجه سرگرمی بودن این اتفاق است؛ اینکه قصدتان برای تفال زدن را صرفاً یک جنبه سرگرمی‌ساز و به فال نیک گرفتن نیت‌ها بدانید؛ نکته دوم اینکه خیلی‌ها می‌گویند یکی از راهکار‌هایی که به شما می‌گوید که فال شما مثبت بوده یا نه، توجه کردن به قافیه و ردیف شعر است اگر پایان هر بیت از افعال مثبت استفاده شده، شما می‌توانید نتیجه غزل را بسته به نیتتان خوب بدانید مثلاً «نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد / عالم پیر دگر باره جوان خواهد شد» خواهد شد فعلی است که نوید یک فال خوب را می‌دهد. نکته آخر اینکه موقع تفال زدن انتظار نداشته باشید که تمام ابیات غزل مطابق و در پاسخ به نیت شما باشد، چون اصولاً در هر شعر نهایت یک یا دو بیت وجود دارد که با خواسته شما همخوان است.

منبع: مهر