مهم‌ترین اشتباهات تربیتی والدین چیست؟

یک روانشناس پنج رفتار رایج والدین را فاش کرده که باعث بدتر شدن رفتار کودکان می‌شوند.

دکتر جازمین مک‌کوی، یک روانشناس در کالیفرنیا، از طریق اینستاگرام، پادکست و وبلاگ خود به والدین مشاوره می‌دهد. او سه فرزند دارد و به‌خوبی می‌داند که مواجهه با عصبانیت، پرخاشگری و نافرمانی کودکان تا چه حد سخت و خسته‌کننده است.

به گفته مک‌کوی، کارهای کوچک و عباراتی که والدین به‌طور روزمره به کار می‌برند، گاهی دقیقاً همان چیزی هستند که رفتارهای نامطلوب را تشدید می‌کنند، در حالی که خود والدین متوجه این تأثیر نیستند.

دکتر مک‌کوی در پستی که به‌سرعت وایرال شده، گفته است:

همه ما والدین، از جمله خود من، این اشتباهات را مرتکب می‌شویم.

وقتی من این اشتباهات را انجام می‌دهم، معمولاً به این دلیل است که احساس غرق شدن می‌کنم، استرس دارم و فقط می‌خواهم آن لحظه سخت را سریع‌تر تمام کنم.

فکر می‌کنم دارم کمک می‌کنم، اما در واقع فقط موقعیت را طولانی‌تر و دشوارتر می‌کنم. همین که این الگوها را شناختم، توانستم آرام‌تر بمانم و پاسخ‌های مؤثرتری را انتخاب کنم.

در ادامه، پنج اشتباه رایج والدین به نقل از دکتر مک‌کوی و راه‌حل پیشنهادی او آورده شده است:

۱. عجله کردن

همه والدین تجربه کرده‌اند که چقدر کلافه‌کننده است وقتی عجله دارند و کودک برای پوشیدن کفش زمان زیادی می‌برد یا اصلاً همکاری نمی‌کند.

دکتر مک‌کوی می‌گوید خود والدین با عجله کردن و گفتن جملاتی مثل «همین الان باید برویم» یا «زود باش»، این وضعیت را بدتر می‌کنند.

سیستم عصبی کودک نمی‌تواند تغییر ناگهانی را به‌سرعت پردازش کند و عجله، واکنش استرس را در او فعال می‌کند.

راه‌حل: پنج دقیقه قبل از زمان خروج به او هشدار دهید، بگذارید کارش را تمام کند، سپس بگویید «وقتی این تکه پازل را گذاشتی، کفش‌هایت را می‌پوشیم» و به او کمک کنید گام بعدی را بردارد.

۲. پرسیدن سؤال در اوج به‌هم‌ریختگی عاطفی کودک

وقتی کودک دچار بحران عاطفی شدید می‌شود، بسیاری از والدین فوراً می‌پرسند «چی شد؟» یا «چرا این کار را کردی؟».

دکتر مک‌کوی تأکید می‌کند که در این لحظه مغز کودک عملاً خاموش است و این سؤالات در نقش فشار اضافی عمل می‌کنند.

راه‌حل: ابتدا بگویید: «من اینجام، تو در امانی»، بعد از آرام شدن او می‌توانید درباره اتفاق صحبت کنید.

۳. گفتن «آرام باش»

گفتن این جمله به کودک ناراحت، باعث می‌شود احساس کند که احساساتش نامعتبر یا اشتباه هستند. این کار شرم، قطع ارتباط و تشدید وضعیت را به دنبال دارد.

به‌جایش بگویید: «می‌بینم خیلی ناراحتی. من اینجام، هر وقت آماده بودی حرف می‌زنیم. با هم از این حال رد می‌شیم، عجله‌ای نیست».

۴. دادن حق انتخاب وقتی کودک تحت فشار است

دادن انتخاب‌های کوچک مثل «لیوان قرمز می‌خوای یا آبی؟» یا «سیب می‌خوری یا موز؟» معمولاً چیز خوبی است، اما وقتی کودک استرس دارد، تصمیم‌گیری برایش بسیار سخت و استرس‌زا می‌شود، چون عملکرد اجرایی مغز در آن لحظه در دسترس نیست.

نتیجه: پرخاشگری بیشتر.

۵. تلاش برای درس دادن یا اصلاح رفتار در همان لحظه تنش

وقتی کودک بدرفتاری می‌کند، وسوسه می‌شویم فوراً به او بگوییم که کجای کارش اشتباه بوده.

دکتر مک‌کوی می‌گوید تا وقتی قشر پیش‌پیشانی مغز دوباره فعال نشده، هیچ آموزشی جذب نمی‌شود. در آن لحظه بهتر است فقط روی کاری که کودک می‌تواند انجام دهد تمرکز کنید، نه اشتباهی که کرده.

صبر کنید تا همه آرام شوند، سپس با آرامش درباره رفتارش صحبت کنید.

همه این واکنش‌های سریع و منطقی به نظرمان می‌رسند، اما در واقع نتیجه معکوس می‌دهند. آهسته‌تر رفتن و صبر کردن، کلید واقعی حل مسئله است.